تحليل ماهيت و ساختار باد سيستان

در پژوهش حاضر با استفاده از داده هاي با توان تفكيك بالا در مقياس 20 كيلومتر حاصل از ريزمقياس­نمايي ديناميكي داده هاي واكاوي NNRP1 با مدل ديناميكي RegCM طي يك دوره ده ساله (2010-2001) ماهيت و ساختار باد سيستان مورد بررسي قرار گرفت. نخست، ويژگي هاي باد براساس داده هاي سطح زمين ايستگاه زابل مطالعه شد. پس از آن داده هاي ريزمقياس­نمايي شده حاصل از مدل با داده هاي ايستگاه يادشده مورد ارزيابي قرار گرفت و با تاييد عدم تفاوت معني دار بين داده هاي خروجي مدل و داده هاي ايستگاه در سطح زمين، تحليل ماهيت و ساختار باد انجام شد. به­طور كلي مقاله به دو بخش ماهيت و ساختار باد سيستان تقسيم شده است. بررسي ماهيت باد نشان داد در مقايسه با داده هاي تفكيك 5/2 درجه اي، ريزمقياس­نمايي ديناميكي با توان تفكيك بالا، نتايج بيشتري در مورد آرايش فضايي سامانه هاي موثر بر باد سيستان و همچنين ساختار دقيق تري از نحوه وقوع اين باد به نمايش مي گذارد. انتخاب يك مقياس مناسب در پژوهش حاضر نقش برجسته كم فشار سيستان و پرفشارهاي كوه هاي خراسان را به عنوان سامانه هاي محلي در تشكيل و تكوين ويژگي هاي محلي باد سيستان آشكار ساخته است. بررسي ساختار باد بر اساس خروجي هاي مدل بيانگر آن است كه باد سيستان داراي دو هسته بيشينه در حوالي خواف (دشت آتيشان) و حوالي درياچه هامون (شهر زابل) است كه هسته دوم از شدت بيشتري برخوردار است. يافته ها نشان داد كه باد سيستان در ارتفاع تقريبي 500 متر از سطح زمين به بيشينه سرعت خود رسيده و سرعتي بالغ بر 17 متر بر ثانيه را به­طور متوسط در اين سطح تجربه مي­كند. وقوع بيشينه شدت باد در ساعات شب در مجاورت سطح زمين، همچنين چينش قائم بسيار شديد باد، حكايت از حضور يك جريان جتي تراز زيرين شبانه در قلمرو اصلي وزش باد سيستان در شرق فلات ايران دارد. بررسي اوليه ساختار لايه مرزي و تغييرات آن در طي شبانه روز، اين نظريه را قوت مي بخشد كه پيدايش جريان جتي تراز زيرين در محدوده شرق فلات ايران (باد سيستان) بيش از آن كه ناشي از اختلاف گرمايي و شيب فشار محلي بين مناطق پست و كوهستاني باشد و از نظريه هولتن پيروي كند، بيشتر از نظريه نوسان لختي بلك­آدار و آزادشدگي لايه مرزي از نيروي اصطكاك در نتيجه كاهش تلاطم در شب پيروي مي­كند.