رابطه تفكر هنرمند با حُسن بيني و ارتقاي كارآمدي او در فرايند خلق اثر برمبناي جهان بيني اسلامي

The Relation between an Artist’s Contemplation on Beauty-Witnessing and Enhancing the Efficiency in the Process of Artwork Creating

از گام‌هاي اساسي هنرمند در فرايند خلق اثر، معرفت به حسن و زيبايي است كه بر آفرينش هنر او تاثيرگذار خواهد بود. زيبايي كه در ديدگاه اسلامي با عنوان حسن مطرح است، فارغ از بود و نبود ادراك انسان در عالم هستي تجلي‌ مي‌يابد. هنرمند به‌ويژه از جهت رسالتي كه درقبال انتقال جلوه‌هاي حسن به جامعه مخاطب دارد، بايد توانايي دريافت و مشاهده حسن را در فرايند خلق داشته باشد. در اين راستا محققان بر لزوم ارتقاي نگاه هنرمند و رسيدن از مرتبه بصر به بصيرت تاكيد داشته و يكي از راه‌هاي موثر بر اين ارتقا را تهذيب نفس دانسته‌اند. نظر به اينكه خداوند بصر را از مهم‌ترين ابزارهاي تحصيل علم براي انسان برشمرده، دركنار تزكيه مسير ديگري كه كمتر بدان توجه شده، ارتقاي مشاهده از راه تحصيل علم است كه نيازمند ارايه راهكار است. مقاله حاضر كه از نوع تحقيق بنيادي است، با هدف تبيين مباني لازم و دست‌يابي به دستگاهي با مولفه‌هاي مشخص جهت فراهم‌ساختن مقدمات ورود به تدوين راهكارهاي ارتقاي مشاهده هنرمند، ضمن محوريت قراردادن آيات و روايات و بهره‌مندي از آراي علامه طباطبايي با مجموعه‌اي از روش‌هاي توصيفي- تحليلي و استدلال قياسي مسيله فوق را موردپژوهش قرار داده است. در اين راستا با مبنا قراردادن مسير تحصيل علم در انسان، تفكر را عامل موثر در ارتقاي مشاهده دانسته و تلاش كرده است تا با تجزيه و تحليل تفكر، به ساختار و مولفه‌هاي موثر آن دست يابد. يافته‌ها نشان مي‌دهند كه تفكر هنرمند در ساختار خود 3 نوع مواجهه را دربرمي‌گيرد: مواجهه با نياز، مواجهه با موضوع بيروني و مواجهه با معلومات قبلي. اينها مولفه‌هاي ضروري‌اي هستند كه در ارايه هرگونه راهكار جهت ارتقاي مشاهده حسن در هنرمند بايد موردتوجه قرار گيرند.

One of the main steps an artist must take during the process of creating an artwork is to acquire a perception of beauty which will affect the creation of his artwork. Considering the relation between human and beauty in Islamic ideology is as the relation between a perceptive and the perceived. The artist, especially considering his responsibility in introducing beauty to the society, must be able to enhance his ability to see beauty by using conceptual tools, prior to creating a work of art. Researchers have always been interested in the issue of how important and necessary is knowledge to an Artist, but the issue which remains ambiguous is the manner a bouts of perception in relation to substantiating the ability to see beauty (beauty-witnessing) so as to reach a systematic solution for enhancing this ability in the artist. It has been tried in this article to investigate the issue above, by analyzing and extracting logical propositions from Qoran verses and accounts/hadiths, as well as benefitting from Allame Seyed Mohammad Hossain Tabatabai’s opinions. Accordingly, a detailed and meticulous perspective on the quiddity and essence of beauty and the quality of perception indicates that beauty is the manifestation of existential traits by the existing that makes it the responsibility of the intellect to see it; activation of the intellect relies on the quality of contemplation. A contemplation may lead to beauty-witnessing that approaches to subjects according to the existence. The solution for an artist contemplation is achieved on the basis of traits and structures of such contemplations.