مطالعه و معرفي صفات مورفولوژيكي مناسب براي شناسايي و ثبت ارقام جديد گندم دوروم در ايران

این آزمایش به منظور انتخاب ومعرفی صفات مناسب برای شناسایی ارقام مختلف گندم دوروم از یكدیگر در فرایند ثبت و گواهی بذر انجام شد. بدین منظور هشت رقم گندم دوروم رایج در ایران با استفاده از صفات مورفولوژیك مندرج در دستورالعمل آزمون های تمایز،یكنواختی وپایداری (DUS)1اتحادیه بینالمللی حمایت از ارقام جدیدگیاهی (UPOV)2مورد مطالعه قرارگرفت. هشت رقم گندم دوروم به نامهای آریا، بهرنگ، دنا، دهدشت، ساجی، سیمره،كرخه، یاواروس درقالب طرح بلوك های كامل تصادفی با 3تكرار در سال زراعی 90-91در مزرعه موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال كرج مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفتند. تعداد 29صفت كمی و كیفی آزمونهای تمایز، یكنواختی و پایداری در گندم دوروم مشاهده، اندازه گیری و ثبت گردیدند. بهمنظور بررسی بیشتر تمایز ارقام با استفاده از صفات كمی، تجزیه واریانس و مقایسه میانگین با آزمون حداقل تفاوت معنی دار ) (LSDو تجزیه كلاستر دادهها انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد كه ارقام مورد بررسی از نظر پنج صفت كمی ارتفاع بوته، طول سنبله، طول ریشك در نوك سنبله، مقطع عرضی ساقه و تراكم سنبله دارای تفاوت معنی داری در سطح احتمال 1درصد بودند. نتایج به دست آمده از مقایسه دو به دوی موجود بین 8رقم ) 28جفت مقایسه( در سطح معنیدار 1درصد نشان داد كه صفات ارتفاع بوته، طول ریشك در نوك سنبله ، تراكم سنبله و طول سنبله یك جفت رقم )در مجموع 25جفت( را از یكدیگر تفكیك نمودند. در حالی كه اینصفات در سطح معنیدار 5درصد به ترتیب بیست، پنج، دو و یك جفت رقم )تمام ارقام( را از یكدیگر تفكیك نمودند. تجزیه كلاستر صفات كمی نیز ارقام را در خوشه های مختلف قرار داده و آنها را ازیكدیگر متمایز نمودند. با توجه به نتایج به دست آمده در این آزمایش بهطور كلی صفات ارتفاع بوته و طول ریشك در نوك سنبله از مهمترین صفات برای شناسایی وتمایزارقام دوروم ازیكدیگر بودند