ارزيابي اثر سيستم‌هاي مختلف كودي بر عملكرد زعفران (Crocus sativus L.)

Saffron (Crocus sativus L.) yield as affected by different fertilizing systems

عملكرد كمّی و كیفی زعفران (Crocus sativus L.) طی آزمایشی به‌صورت فاكتوریل و در قالب طرح بلوك‌های كامل تصادفی با سه تكرار مورد ارزیابی قرار گرفت. عوامل مورد بررسی شامل كود شیمیایی NPK در سه سطح (0، 50 و 100 درصد مقدار توصیه كودی) و كودهای غیرشیمیایی در چهار سطح (شاهد بدون كود، ورمی‌كمپوست، كود زیستی حاوی باكتری‌های سودوموناس و باسیلوس و در نهایت تلفیق ورمی‌كمپوست و كود زیستی) بودند. نتایج نشان دادند كه اثر متقابل كودهای شیمیایی و غیرشیمیایی بر تمامی صفات مورد مطالعه معنی‌دار و كوددهی سبب افزایش عملكرد كمّی و كیفی زعفران نسبت به تیمار شاهد شد. كاربرد همزمان نیمی از مقادیر كودهای شیمیایی، ورمی‌كمپوست و باكتری‌های محرك رشد توانست وزن خشك كلاله، عملكرد كلاله، درصد كروسین، درصد پیكروكروسین و درصد سافرانال را به‌ترتیب 03/2، 65/4، 83/0، 10/1 و 46/1 برابر نسبت به شاهد افزایش دهد. گرچه اثرگذاری تیمارهای تركیب باكتری‌ها با 0% و 100% كود شیمیایی بر كروسین، ورمی‌كمپوست خالص و تركیب باكتری‌ها با 50% و 100% كود شیمیایی بر پیكروكروسین و باكتری‌های خالص بر سافرانال بیشتر از تیمار تركیب كود شیمیایی، ورمی‌كمپوست و باكتری بود؛ اما تأثیر بسزای تیمار اخیر بر عملكرد گل، عملكرد كلاله و نیز اثر مثبت بر تركیب‌های كلاله منجر به معرفی آن به‌عنوان تیمار برتر شد. میزان اثرگذاری این تیمار نسبت به كاربرد 0%، 50% و 100% كود شیمیایی در رابطه با وزن خشك كلاله به‌ترتیب 95/50%، 48/20% و 86/12% بود.

Saffron (Crocus sativus L.) quantitative and qualitative yield was assessed in a factorial experiment based on randomized complete block design with three replications. The factors included NPK fertilizers at three levels (0, 50 and 100 percent of the recommended amount of fertilizer) and non-chemical fertilizers in four levels (no fertilizer, vermicompost, bio fertilizers containing Pseudomonas and Bacillus, and integrated application of vermicompost and bio fertilizers). Results showed that the interaction effect of chemical and non-chemical fertilizers was significant on all parameters and fertilization increased the quality and quantity yield of saffron compared to control. Integrated application of 50% of the amounts of chemical fertilizers, vermicompost and bacteria was the superior treatment to increase stigma dry weight, stigma yield, crocin percentage, picrocrocin percentage and safranal percentage by 2.03, 4.65, 0.83, 1.10 and 1.46 fold, respectively in comparison with control. Although the effectiveness of integrated application of bacteria with 0% and 100% chemical fertilizers on crocin content, pure vermicompost and integrated application of bacteria with 50% and 100% chemical fertilizers on picrocrocin content and pure bacteria on safranal content were more than those of integrated application of vermicompost, bio and 50% chemical fertilizer, the greatest impacts of recent treatment on flower yield, stigma yield and stigma ingredients led to introduce it as the superior treatment. The effectiveness of this treatment compared to 0%, 50% and 100% of chemical fertilizer application on dry stigma was 50.95%, 20.48% and 12.86%, respectively.