تحليل تماتيك جوك‌هاي مبادله شده در برنامه «اتاق جوك»

Thematic analysis of the jokes shared in the Application Otaghe Joke

اين پژوهش با تحليل تماتيك جوك‌هاي مبادله‌شده در نرم‌افزار تلفن همراه «اتاق جوك»، در پي فهم آن است كه چه مقولاتي با وساطت جوك‌ها ميان مخاطبان و توليدكنندگان جوك مبادله مي‌شود و هر يك از رويكردهاي كلان جامعه‌شناختي از چه منظري به تحليل جوك‌ها و به‌طوركلي محتواي طنز مي‌پردازند. به‌اين منظور پس از معرفي رويكردهاي كلان مواجهه جامعه‌شناختي با طنز، بيش از 500 جوك ارسال‌شده از يك مقطع زماني تا رسيدن به مرحله اشباع ثبت و جهت استخراج تم‌هاي اصلي كدگذاري و مقوله‌بندي گرديد تا تصويري كلان از وضعيت مفهومي جوك‌ها بدست آيد. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد جوك‌ها بواسطه نفوذ آسان‌تر در فرهنگ عامه توانسته‌اند در زمينه‌هاي مذهبي، به‌چالش‌كشيدن قدرت خرد و كلان، نقد رفتارها و خلقيات اجتماعي، بيان اعتراضات اجتماعي و ... اعلام‌ موضع كنند. همچنين كژكاركردهايي نظير رواج خيانت، طردهاي جنسيتي و قوميتي، تلقين شرايط آنوميك، تحسين عادات غلط اخلاقي و... در محتواي تم‌هاي مبادله‌شده قابل شناسايي بود.

Using a thematic analysis on the jokes obtained via the mobile application “Otaghe Joke”, this research is to find the categories transferred between joke tellers and recipients, and describes the viewpoints through which major sociological approaches analyze jokes and humor contents. To do this, more than 500 jokes presented in the app starting from a definite point of time and ending at the point when saturation was achieved were coded and categorized to extract the main themes and provide a big picture of the overall situation of joke concepts. The results show that jokes with their high influence on the pop culture have been able to declare their intentions regarding religious contexts, challenging micro and macro powers, and criticizing social manners and behaviors.  Side effects such as spreading betrayal, ethnic and gender elimination, emphasizing anomic situations, and acknowledging ethical bad habits have been also identified in the transferred theme contents.