ارزيابي روش‌هاي عصاره‌گيري تعيين آهن قابل‌استفاده گياه ذرت در خاك‌هاي آهكي استان آذربايجان شرقي

Evaluation of Some Extraction for Determination of Corn Available Iron in Some Soils of East Azerbaijan Province

اين تحقيق براي ارزيابي روش هاي عصاره گيري آهن قابل‌استفاده گياه ذرت در خاك و اندازه‌گيري آهن فعال گياه كشت شده در 21 نوع خاك آهكي سطحي از استان آذربايجان شرقي انجام گرفت. در يك آزمايش گلخانه اي در خاك‌هاي مورد مطالعه با سه تكرار گياه ذرت (Zea mays L.) رقم سينگل كراس 704 كشت شد. پس از 60 روز شاخساره و ريشه ذرت برداشت شد. نتايج نشان داد كه‌ آهن عصاره‌گيري شده از خاك توسط روش‌هاي DTPA و ABDTPA بالاترين ضريب همبستگي را با شاخص هاي رشد ذرت مانند وزن تر و خشك، غلظت آهن فعال در شاخساره، شاخص كلروفيل برگ‌ها، مقدار جذب آهن شاخساره و برخي ويژگي هاي فيزيكي و شيميايي خاك‌ها داشتند. روش ABDTPA به‌دليل ضريب همبستگي بالاتر نسبت به روش DTPA و عصاره گيري هم‌زمان چندين عنصر، به‌عنوان عصاره گير برتر انتخاب شد. به‌طور ميانگين ACEDTA كمترين مقدار و روش اگزالات آمونيوم سريع بيشترين مقدار آهن را از خاك استخراج كردند. براي اندازه گيري غلظت آهن فعال گياه ذرت هر دو روش ارتوفنانترولين %5/1 و HCl يك نرمال مناسب تشخيص داده شدند. بين آهن فعال اندازه گيري شده توسط ارتوفنانترولين با آهن فعال اندازه گيري شده توسط HCl ضريب همبستگي خطي معني دار مشاهده شد (** r =66/0، p<01/0)، اما روش ارتوفنانترولين به دليل همبستگي نزديك‌تر با شاخص هاي رشد گياه و آهن قابل‌استفاده خاك عصاره گيري شده با روش‌هاي DTPA و ABDTPA نسبت به روش HCl برتر شناخته شد

This research was conducted to evaluation of extraction methods for determining the available iron (Fe) and active Fe in corn plant (Zea mays L.) at 21 calcareous surface soil samples in the East Azerbaijan province. In a greenhouse experiment, corn plant single cross 704 cultivar has been cultivated with 3 replications. After 60 days, the plant growth parameters were measured. According to the results, DTPA and ABDTPA had the highest linear correlation coefficient with growth indices of corn such as active Fe concentration, chlorophyll index, Fe content, fresh weight and shoot dry weight as well as with some physical and chemical properties of soils. ABDTPA due to a correlation coefficient greater than DTPA and simultaneous extraction of multiple nutrients was chosen as the best extractant. On the average, rapid ammonium oxalate and ACEDTA extracted the maximum and minimum amounts of Fe, respectively. The both of 1.5% ophenanthroline and 1N HCl methods were suitable for measuring corn active Fe concentration. Significant correlation (r=0.66 ,p<0.01) was observed between the active Fe measured by ophenanthroline and HCl , but ophenanthroline method compared to HCl due to better correlation with growth indices and the extractableFe by DTPA and ABDTPA methods was found to be superior.