اثرات كنه‌كشي اسانس‌هاي آويشن شيرازي، باريجه و مرزه روي كنه تارتن دولكه‌اي (Acari: Tetranychidae) (Tetranychus urticae Koch)

Acaricidal effects of shirazi thyme, galbanum and savory essential oils on two-spotted spider mite, Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae)

كنه تارتن دولكه‌ای (Tetranychus urticae Koch) یكی از آفات مهم و چندخوار است كه بازه‌ی وسیعی از محصولات كشاورزی را در سراسر جهان مورد حمله قرار می‌دهد. در دهه‌های اخیر استفاده بیش از حد از كنه‌كش‌های متداول بروز مقاومت به آفات و آلودگی‌های زیست محیطی را به همراه داشته است. در سال‌های اخیر اسانس‌های گیاهی به‌عنوان تركیب‌های طبیعی برای حفاظت از گیاهان مورد توجه قرار گرفته‌اند. در این پژوهش اثر كشندگی اسانس سه گونه از گیاهان دارویی به نام‌های آویشن شیرازی (Zataria multiflora Boiss.)، باریجه (Ferula gummosa L.) و مرزه (Satureja hortensis L.) به روش تدخینی روی مراحل تخم و بالغ كنه تارتن دولكه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. اسانس‌های گیاهی به روش تقطیر با آب و به كمك دستگاه كلونجر تهیه شدند. آزمایش‌ها در دمای 1 ± 25 درجه سلیسیوس، رطوبت نسبی 5 ± 50% و دوره نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریكی انجام شد. غلظت 50% كشنده (LC50) برای اسانس‌های آویشن شیرازی، مرزه و باریجه روی كنه‌های بالغ ماده به‌ترتیب 962/21، 894/30 و 783/56 میكرولیتر بر لیتر هوا پس از 24 ساعت بدست آمد. در آزمایش‌های تخم‌كشی، مقادیر LC50 برای سه اسانس مذكور نیز به‌ترتیب 493/17، 07/43 و 61/101 میكرولیتر بر لیتر هوا در همین مدت بدست آمد. نتایج نشان داد كه اسانس آویشن شیرازی به‌طور معنی‌داری نسبت به دو اسانس دیگر بیشترین اثر كشندگی را روی مراحل تخم و بالغ كنه تارتن دولكه‌ای داشته است.

The two-spotted spider mite, Tetranychus urticaeKoch, is one of the most important and polyphagous pests which damages a wide range of agricultural crops throughout the world. In recent decades, excessive conventional acaricide application leads to the development of pest resistance and environmental pollutions. In recent years, herbal essential oils have received attention as natural plant protection compounds. In this study, the fumigant toxicity of three medicinal plant essential oils including shirazi thyme (Zataria multiflora Boiss.), galbanum (Ferula gummosa L.) and savory (Satureja hortensis L.) were tested against the eggs and female adultsof T. urticae. The essential oils were obtained by Clevenger-type water distillation. Experiments were carried out at 25±1°C, 50±5% RH and under a photoperiod of 16L: 8D. The median lethal concentration (LC50) for shirazi thyme, savory and galbanum essential oils were recorded to be 21.962, 30.894 and 56.783 µl/L air, 24h after treatment, respectively. In ovicidal bioassays, the LC50 values for oils were 17.493, 43.07 and 101.61 µl/L air, respectively. According to the obtained results, the highest lethal effects were obtained for shirazi thyme oil against the eggs and adults of T. urticae as compared to the other essential oils.