تاثير دما بر جوانه زني و تحرك ذخاير پروتئيني سه رقم گندم نان

به منظور بررسی اثر دما بر تحرك ذخایر پروتئینی ارقام گندم و برخی از ویژگی های گیاهچه آزمایشی به صورت فاكتوریل در قالب طرح كاملا تصادفی در آزمایشگاه تكنولوژی بذر دانشكده علوم كشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی با سه تكرار به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایش شامل سه دمای جوانه زنی (10 ،20 و 30 درجه سانتی گراد) و سه رقم گندم (سرداری، فینیكان و MV17 ) بود. صفات مورد اندازه گیری شامل درصد و سرعت جوانه زنی، وزن خشك گیاهچه، میزان پروتئین و پروتئاز، شاخص تنفس و توزیع ماده خشك به بخشهای مختلف گیاهچه بود. نتایج نشان داد كه در همه ارقام دمای 20 درجه موجب نیل به حداكثر درصد، سرعت و میانگین مدت زمان جوانه زنی گردید. بیشترین مقدار پروتئین باقی مانده بذر (7/8 % ) در رقم سرداری و دمای 10 درجه و كمترین فعالیت آنزیم پروتئاز (63/4 واحد بر میلی گرم پروتئین) در همین دما، ولی در رقم فینیكان مشاهده شد. حداكثر میزان مصرف ذخایر بذر در فرایند تنفس (21/20 ) در رقم MV17 و در دمای 30 درجه مشاهده شد. بیشترین میزان كارایی تحرك ذخایر پروتئینی بذر به طور مشترك مربوط به ارقام فینیكان و MV17 ( به ترتیب 23/1 و 2/1 ) در دمای 20 درجه بود. تخصیص مواد غذایی بذر برای رشد ریشه چه و ساقه چه در ارقام و دماهای مختلف متفاوت بود و رقم MV17 حداكثر تخصیص به ریشه چه (27/6 (%و رقم فینیكان حداكثر تخصیص به ساقه چه (84/15 %) را در دمای 20 درجه نشان داد. كارایی تحرك ذخایر پروتئینی هر سه رقم در دمای 20 درجه یكسان بود، ولی رقم MV17 در دمای 10 درجه و رقم فینیكان در دمای 30 درجه كارایی بیشتری داشتند. در مجموع، بالا بودن درصد جوانهزنی رقم MV17 را در دمای 20 درجه میتوان به بیشتر بودن فعالیت آنزیم پروتئاز نسبت داد.