بررسي تنوع درون و بين جمعيت‌هاي مختلف گز روغني (Moringa peregrina (Forssk.) Fiori) در رويش بذر نارس

Investigation of within and between population variations in drumstick (Moringa peregrina (Forssk.) Fiori) in immature seed growth

علاوه بر اثرهای محیطی، واكنش گیاهان به جوانه‌زنی بذر در بسترهای مختلف كاشت می‌تواند منشأ ژنتیكی داشته و توارث آن كمّی یا كیفی باشد. ازجمله اهداف این تحقیق، بررسی تنوع درون و بین جمعیت‌هایی از گونه در حال انقراض گز روغنی (Moringa peregrina (Forssk.) Fiori) در قابلیت رویش بذر نارس در محـیط‌های مختلف كشت بود. به این منظور جنین و بذر نارس تعداد زیادی از ژنوتیپ‌های گز روغنی از شش رویشگاه واقع در جنوب استان سیستان و بلوچستان جمع‌آوری شده و بر روی دو محیط كشت پایه WPM و MS با 7 تركیب مختلف كشت شدند. تعدادی از صفات مورفولوژیك، در دو فاصله زمانی متوالی از گیاهان در حال رشد مورد ارزیابی قرار گرفتند. جمعیت‌های مورد مطالعه از نظر ابعاد اولیه بذرهای نارس با یكدیگر تفاوت معنی‌داری نشان دادند. در یادداشت‌برداری اول بین جمعیت‌ها از نظر دو صفت تعداد ریشه فرعی و طول گیاهچه اختلاف معنی‌داری مشاهده شد. بین محیط‌های كشت نیز اختلاف معنی‌داری در رابطه با صفات طول ساقه، طول گیاهچه و همچنین تعداد ریشه و برگ مشاهده شد و با توجه به اثرهای متقابلی كه بین محیط‌های كشت و جمعیت‌ها وجود داشت، مشخص گردید كه محیط كشت اول (WPM) از لحاظ اكثریت صفات ازجمله طول گیاهچه، بهترین محیط برای رشد بذرهای نارسی است كه به مرحله رسیدگی نزدیكتر می‌باشند (بنت و چانف). در حالی كه بذرهای مناطق كلچات و كنشكی كه نسبت به بذرهای سایر مناطق نارس‌تر بودند، به محیط‌های كشتی كه دارای كلسیم بالاتری بودند (تیمارهای 3، 4 و5) واكنش بهتری نشان دادند. در یادداشت‌برداری دوم نیز در بین جمعیت‌‌ها، صفات طول و تعداد ریشه و همچنین طول گیاهچه اختلاف معنی‌داری نشان دادند. بنابراین اثر متقابل محیط كشت و رویشگاه تنها در مورد صفت تعداد برگ معنی‌دار گردید و این نشان داد كه واكنش جمعیت‌های مختلف مورد مطالعه در رابطه با محیط‌های مختلف كشت، یكسان نبوده است.

Plant responses to micro propagation may have genetic basis with quantitative or qualitative inheritance modes. Investigating of variations within and between populations of drumstick (Moringa peregrina (Forssk.) Fiori) through culturing immature seeds and embryos, for responding to micro propagation, were the main objectives of this study. A high number of immature seeds and embryos were collected from six different habitats of the species located at South part of Sistan and Baluchestan. These were aseptically cultured on 7 different mediums. A number of morphological traits were recorded on the growing genotypes for two successive times. The studied populations showed significant differences based on the length and width of the collected immature seeds. But they were not significantly different based on several other characteristics in the first time records. Number of lateral roots and shoot length were significantly different between the populations at this stage. There were significant differences between the studied culturing media based on several studied characters. Regarding significant interactions between the population and the culture media, WPM was the best for growing more mature seeds (collected from Bent and Chanf). Whereas, less mature seeds grown better in the media with higher calcium sources. The differences between the populations were revealed for number of root, root length and plantlet length based on the second time records. Significant interaction between the populations and media in several recorded characters showed that the alteration of the response of the plant populations were not similar across the media.