عدالت در روابط مردم و كارگزاران در پرتو قواعد ساختاري حكومت اسلامي

Justice in the Relations between People and Managing Agents in the Light of the Fundamental Rules of Islamic Government

يكي از مصاديق عدالت اجتماعي برقراري عدالت در روابط كارگزاران حكومت و مردم است. اين رابطه يك رابطه برابر و يكسان نيست. بدين‌روي، توجه به اجراي عدالت در آن حايز اهميت بيشتري است. از جست‌وجو در منابع ديني، مي‌توان به قواعد و مولفه‌هاي ساختاري در حكومت اسلامي دست يافت كه مي‌تواند اجراي عدالت را در اين زمينه تسهيل و حقوق مردم را در اين رابطه تضمين كند. در اين مقاله، اين قواعد و مولفه‌ها توصيف و بررسي شده‌اند. نتايج حاصل از اين بررسي آن است كه قواعدي مانند شروط و صفات كارگزاران حكومتي، در دسترس بودن آنان، برابري آنان با مردم در مقابل قانون، نظارت بر رفتار كارگزاران، رسميت دادن به شكايت مردم از آنان، و رسيدگي قاطع به تظلمات مردم در اين زمينه، از قواعدي است كه در ساختار حكومت اسلامي در جهت رعايت عدالت در روابط مردم و كارگزاران و تضمين حقوق مردم پيش‌بيني شده است.

One of the instances of social justice is administering justice in the relations between managing agents and people. This relation is not steady. Thus, the administration of justice should be given special attention. If we go through the religious sources, we can have access to the fundamental components and the rules of Islamic governments which contribute to the administration of justice and guarantee the rights of all citizens in this regard. This paper gives a clear account of these rules and components. The research results show that the such rules like the conditions and characteristics of managing agents, their availability, their being equal with other citizens in the eyes of law, observing the behavior of agents, considering the complaints of people against them as formal and actively investigating people’ complaints in this respect are among the rules which the Islamic government observe in order to administer the justice in the relations between agent and people and safeguard the rights of all citizens.