تاثير برهم كنش دزهاي علف كش و ضريب خسارت سطح برگ در رقابت علف هاي هرز توق و تاج خروس با ذرت

ضريب خسارت سطح برگ (λ) يعني به ازا هر واحد افزايش در سطح برگ چقدر بر توان رقابتي علف هرز افزوده مي شود. اين پارامتر در بسياري از مطالعات عليرغم اذعان به تغييرات آن، ثابت درنظر گرفته شده است. هدف اين تحقيق، بررسي برهم كنش اين پارامتر با دزهاي علف كش است كه بعنوان يك عامل خارجي در تعاملات علف هرز گياه زراعي وارد مي شود. آزمايش مزرعه­اي طي دوسال بمنظور شناخت تغييرات شاخص هاي مربوط به ذرت، توق و تاج خروس در بازه­اي از دزهاي علف كش اجرا شد. 5 دز علف كش نيكوسولفورون بعنوان كرت هاي اصلي و 16 تركيب تراكمي شامل 4 تراكم تاج خروس × 4 تراكم توق بصورت فاكتوريل در كرت هاي فرعي در قالب يك طرح اسپليت فاكتوريل تك تكراره طراحي شد. براي تاج خروس تا 50 درصد دز كامل كه هنوز سطح برگ براساس تابع دز- پاسخ روندي كاهشي را طي مي كرد پارامتر λ تقريباً ثابت بود. براي توق مقدار پارامتر λ در دزهاي صفر و 25 درصد دز كامل، ثابت بود. اما در دز 50 درصد، جهشي چشمگير رخ داد و مقدار پارامتر λ به شدت افزايش نشان داد. پس از آن با افزايش دز علف­كش به دز 75 درصد دز كامل و نيز اعمال دز توصيه شده دوباره پارامتر دچار كاهش شد و به سطح دزهاي صفر و 25 درصد برگشت. مدل گاوس بخوبي تغييرات ضريب خسارت توق در برابر دز علف­كش را توصيف نمود. كاربرد دز نصف باعث سوختن ساقه­ي اصلي توق شد و در پي آن رشد شاخه­هاي فرعي افزايش يافت. به نظر مي رسد حذف جوانه انتهايي روي ساقه اصلي باعث رشد و شاخه دهي بيشتر جوانه­هاي فرعي شد. بطور خلاصه مهمترين عوامل در افزايش ضريب خسارت سطح برگ توق عبارتند از: دز علف­كش مهمترين عامل مستقيم در كاهش ارتفاع توق، كاهش ارتفاع مهمترين فاكتور افزايش دهنده­ نسبت ارتفاع شاخه­هاي فرعي به ساقه­ي اصلي (XL/M)، افزايش XL/M مهمترين عامل افزايش تراكم سطح برگ در بالاترين نقطه كانوپي و اين شاخص نيز عامل مستقيم افزايش ضريب خسارت سطح برگ در توق بوده است. توجه به اثر ضريب خسارت سطح برگ در فرايند توسعه­ي مدل­هايي كه دز علف­كش بعنوان اهرمي باعث ايجاد نوسان در اين ضريب مي­شود مي­تواند در افزايش توان توصيفي و پيش بيني اين مدل­ها و در نتيجه توصيه­هاي دقيق­تر مديريتي موثر باشد.