ريشه‏ يابي ماده «لبس» و نقش آن در فرآيند معادل‏ يابي در ترجمه‏ هاي فارسي و انگليسي قرآن كريم

The Etymology of the Root "LBS", and Its Role in Finding Appropriate Equivalents in Persian and English Translations of the Holy Quran

قرآن كريم از گذشته‏ هاي دور تاكنون، بارها به زبان‏هاي بسيار متنوعي ترجمه شده و از همين طريق، فرصت انتقال تعاليم والايش به مردماني با فرهنگ‏هاي مختلف را پيدا كرده است. تمامي اين تلاش‏ها موجب گشت كه افزون بر نفس ترجمه، آثاري در مسائل نظري و كاربرديِ ترجمه قرآن نيز تدوين گشته و اصول، مباني و روش‏ شناسي آن مورد بحث قرار گيرد. مطالعه حاضر، در ادامه‏ ي همين كوشش‏ها تلاش دارد «ريشه‏ يابي واژگان» را به عنوان روش كارآمدي براي معادل‏ يابي معرفي كرده و به كاربست آن در ماده‏ ي قرآنيِ «لبس» بپردازد. عالمان مسلمان در آثار تفسيري و زبان‏شناختي خود، تحليل‏هاي گوناگون و احياناً متناقضي درباره معناي اين ماده ارائه كرده‏ اند كه در ترجمه‏ هاي قرآن كريم نيز بازتاب يافته است. اين پژوهش توانست با كاربرد روش ريشه‏ شناسي واژگان، براي نخستين بار به پيجويي ماده «لبس» در شاخه‏ هاي مختلف زبان سامي پرداخته، قديم‏ترين معناي اين ريشه سامي را بازجسته و به مطالعه‏ ي روند تحول معنايي آن تا عصر نزول قرآن اقدام نمايد. سر آخر، اين مطالعه با روش توصيفي تحليلي، ميزان موفقيت ترجمه‏ هاي فارسي و انگليسي قرآن كريم در ارائه‏ ي معادل‏ هايي از اين ماده را مورد ارزيابي قرار داده و نقاط قوت و ضعف هر يك را به بحث گذارده است.

The Holy Quran has been translated to very diverse languages from the distant past and through this, has found opportunities to transfer its sublime teachings to people with different languages and distinctive cultures. In addition to translating the Holy Quran in and of itself, these efforts have caused various works on theoretical and practical issues of the translation of the Holy Quran, and its principles and methodology have been discussed. In continuation of the same effort, this study would like to introduce "the etymology of roots" as an effective method in finding equivalents, and to apply it in a matter of the root "LBS". Muslim scholars have mentioned different analyses, and occasionally incoherent ones about this Arabic root in their exegetical and linguistic works, which is also manifested in translations of the Holy Quran. Applying "the etymology of roots", this study tried for the first time to investigate the root "LBS" in all branches of Semitic languages, and understand its original meaning, and then probe its semantic changes up to the age of the revelation of the Holy Quran. Moreover this study discussed strong and weak points of the equivalents proposed in Persian and English translations of the Holy Quran.