قرائت حفص در ترجمه هاي كهن فارسي قرآن كريم

Hafss recitation in the traditional Persian translation of the holy Quran

ساده‌ترين راه براي يافتن رد پاي قرائت حفص از عاصم در ترجمه‌هاي كهن پارسي، بررسي ترجمه انفرادات حفص مي‌باشد . يعني بررسي ترجمه آياتي كه كلمه يا كلماتي از آن را، حفص به تنهايي به قرائت خاصي خوانده است و ساير قراء به قرائت ديگري خوانده‌اند. بدين ترتيب مشخص مي‌شود كه آيا مترجم مورد نظر قرائت حفص را مبناي كارش در ترجمه قرار داده يا خير. با بررسي ترجمه انفرادات حفص در ترجمه‌هاي مشهور قرون چهارم تا دهم (طبري، كمبريج، تاج التراجم، نسفي، روض الجنان، كشف الاسرار، جلاء الاذهان، مواهب عليه، منهج الصادقين و ترجمه آستان قدس متعلق به مترجمي ناشناس در قرن دهم)، اثبات مي‌گردد كه مبناي كار مترجمان كه قطعاً بر اساس قرائت رايج آن روزگار در بلاد پارسي زبان بوده است در قرون يادشده، قرائت حفص از عاصم نبوده است . چراكه از بين 163 مورد ترجمه بررسي شده، ترجمه 144 آيه به روشني بر مبناي قرائت حفص نبوده و بر اساس قرائت ديگري غير از حفص است و تنها در 19 مورد ترجمه‌ها بر اساس قرائت حفص است كه در اين 19 مورد نيز تغيير ترجمه به قرائت حفص توسط مصحّحينِ ترجمه‌هاي كهن دور از ذهن نيست. از سوي ديگر اين تحقيق روشن مي‌نمايد كه بر خلاف تصور برخي از علماي معاصر كه حفص را در قرائتش تابع جمهور مسلمانان مي‌پندارند وي در موارد متعددي از قرائت جمهور تبعيت نكرده است.

The best method to trace the recitation of Hafs from Asim in the traditional Persian translation of the holy Quran is to investigate individual recitations of Hafs. i.e. investigation of the verses that Hafs is alone in their word/words recitation. Thus, it will be specified that the mentioned translation is based on Hafs recitation or not. By inspection of the individual recitation of Hafs in the famous translation in the 4th to 10th century (Tabari, Cambridge, TajalTarajem, Nasafi, RawzalJenan, Kashf alasrar, Jalaalazhan, Mawaheb Aliyah, Manhaj alsadeghin, the translation of the holy Quran in the 10th centuty belongs to an unknown translator), it will be verifiable that translators which have translated the holy Quran based on the prevalent recitation of that period in their area, have not translated the holy Quran based on the Hafs recitation. Among the 163 inspected cases, 144 cases are clearly translated based on other recitations, not Hafs and just 19 cases are based on Hafs recitation that it seems also to be due to editor’s activity. Furthermore, it shows Hafs has not complied the public recitation as some of the current Quran scientists imagine.