علت وجود چهار دروازه در شهر فيروزآباد

در اوائل سده سوم ميلادي، هنگامي كه امپراتوري پارتي دستخوش ناآراميهاي داخلي گشته بود، اردشير پسر بابك يكي از قدرتمندان بومي استخر، در يكي از دره هاي دور افتاده فارسي نشيمن گاهي برپا ساخت كه هسته مركزي امپراتوري آينده ساساني را تشكيل داد. در بين شهرياران سلسله ساساني يكي از نشانه هاي بهتر رهبري كردن هر شاهنشاه توجه وي به ساختمان و آباداني شهر و ساختن شهرهاي تازه. به همين دليل هر يك از شاهنشاهان آن سلسله ميكوشيد شهرهائي را پي افكند يا شهرهاي كهن را نوسازي كند. شهر فيروزآباد گويا پيش از جلوس اردشير بر تخت سلطنت به دست وي ساخته شد. اردشيرخوره يا فيروزآباد امروزي سبك شهرسازي ساساني را به خوبي نشان ميدهد. اين شهر «عبارت بوده است از يك شهرستان با چهار دروازه رو به چهار سمت عالم و ربض نداشته است. در وسط شهر عمارت بلندي قرار داشت كه ايوان يا «كياخره» ميناميدند. دم دروازه شهر در كنار استخر آب، معبد آتش پرستان بر پا بوده و به فاصله يك فرسخ از شهر باغات و قلاع كشيده شده بود و بر روي كوهي در سمت شرقي شهر قصري از بناهاي ساساني با بام و گنبد وار بجامانده است. فرضيه هاي متفاوتي در ارتباط با علت وجود چهار دروازه در شهر فيروزآباد وجود داشته كه بخشي از آن با طرح اصول اعتقادي، مقاصد اداري و اجتماعي و نمايش سلطنت جهاني پاسخ داده شده است. نگارنده در اين مقاله به بررسي علت احداث 4 دروازه اين شهر مي پردازد.