ضرورت تعليم و تربيت زنان در انديشه‌ قاسم امين مصري و پروين اعتصامي

A Comparative Study of the Necessity of the Education of Women in Qasim Amin Mesri’s and Parvin Etesami’s Views

پروين اعتصامي از شاعران گرانمايه معاصر ايران زمين است كه با بيان نكات مختلف از جمله تعليم و تربيت زنان در شعرهاي خود، برجستگي خاصّي يافته است و از جمله زنان باشهامتي است كه تحت تاثير تربيت پدرِ ارجمندي چون يوسف اعتصام‌الملك و در سايه دانش و ترجمه‌هاي او از زبان‌هاي مختلف، باليد و به شكوفايي و كمال رسيد. كتاب «تحرير المراة» اثر قاسم امين مصري درباره آزادي و تعليم و تربيت زنان است كه يوسف اعتصام‌الملك از زبان عربي به فارسي ترجمه و بخش‌هايي از آن را با نام «تربيت نسوان» در ايران منتشر كرده است. در اين مقاله سعي شده است انديشه‌هاي قاسم امين مصري درباره ضرورت تعليم و تربيت زنان و تاثير آن در شعر و انديشه پروين؛ همچنين زندگي، آثار، انديشه‌ها و آرمان‌هاي آنان بررسي شود؛ با اين سوالات كه؛ آيا پروين در همهزمينه‌هاي شعري خود تحت تاثير اين متفكّر و نويسنده مصري بوده است يا خير؛ و اگر بوده تا چه ميزان و به چه صورتي بوده است؟ همچنين تفاوت‌هاي اين بينش در چه بخش‌هايي است؟ كه در اين نوشتار، يكي از تفاوت‌هاي بينش پروين با قاسم امين، توجّه پروين به ظرافت‌هاي وجودي زنان ايراني، بدون تقليد صِرف از زنان غربي، تشخيص داده شده است.

Parvin Etesami is one of the prominent and celebrated contemporary Iranian poetesses who enjoys a prominent place, particularly by dealing with certain issues such as women education throughout her poetry. Under the influence of her father Yusuf Etesam al-Mulk and his works, as translated from different languages, she successfully advanced her development and flourished in this field. Yusuf Etesam al-Mulk translated some books from Arabic into Persian including, namely, Qasim Amin Mesriʹs book entitled Tahrir al-Mar’a on freedom and women education, to be partly published in Iran under the title of Tarbiyate Niswan (Women Education). This paper is an attempt to explore Qasim Amin Mesriʹs ideas on the education of women and the effect on Parvin Etesami’s poems and views, therefore by studying their lives, works, and comparing their views the authors seek to make clear whether she was under his influence in her poetry or not, and if yes, determine to what extent she has received influence. Moreover, in this paper their approaches towards the necessity of educating women and Parvinʹs particular attitude towards the capabilities of Iranian women without imitating Western women has been treated.