تحليل نمايه و تطبيق آن با براعت استهلال در خسرو و شيرين و ليلي و مجنون نظامي

The Study of Index and Its Relationship with Prologue in Both “ Khosrow and Shirin” and “ Leili and Majnoon” Epopees.

اصطلاح نمايه را نخستين بار رولان بارت فرانسوي در نيمۀ دوم سدۀ بيستم ميلادي وارد حوزۀ روايت شناسي كرد. از نگاه بارت ساختارگرا، نمايه يكي از انواع كاركردها در متن روايي است. اين گونه، هرچند از نظر كنشي ضعيف است، براي تقويت فضا و رنگ و روانشناسي شخصيت ها، واحد بسيار ضروري و تكميلي روايت است. نمايه با اين كه از دل ادبيات داستاني مدرن غرب باز نموده شده، در ادبيات كلاسيك فارسي نيز وجود داشته است. نمايه گاه با صنعت بديعي براعت استهلال مطابقت دارد كه نمونه هاي فراواني از آن را مي توان در متون داستاني كلاسيك فارسي مشاهده كرد. نظامي نيز در منظومه هاي خسرو و شيرين و ليلي و مجنون از نمايه چه در قالب براعت استهلال و چه غير از آن، هوشمندانه استفاده كرده است.در اين دو منظومه، عناصر براعت استهلال و نمايه با موضوع و فضاي داستان كاملاً هم خواني دارد.

Abstract the term INDEX firstly was introduced by Roland Barthes in Narratology in the second half of the 20th century. From the point of view Barthes who is a structuralist, index is one of different kinds of functions in narrative texts. This type, although would be weak from act’s view, it could be rigorously necessary as the narration’s complimentary unit, for the Reinforcement of the space, color and the psychology of characters. However Index initiates from Western modern fiction, it exists in Persian classical literature as well. Sometimes index is correspondent to prologue which there are many instances of it in classical fictional texts. Nezami used index intelligently in whether prologue or otherwise in both “Khosrow and Shirin” and “Leili and Majnoon” epopees. In these epopees, elements of Prologue and Indexe Relate with Atmosphere and subject entirely.