اولويت بندي اقدامات آبخيزداري در حوزه آبخيز با استفاده از روش TOPSIS (مطالعه موردي: زيدشت- طالقان)

Prioritizing of Watershed Management Planning using TOPSIS Method in the Watershed (Case Study: Zydasht-Taleghan)

امروزه حوزه‌هاي آبخيز به عنوان محور برنامه‌ريزي جهت توسعه پايدار در بسياري از مباحث مديريتي مطرح شده است. ارزيابي توان اكولوژيكي حوزه‌هاي آبخيز و رتبه بندي آنها با توجه به معيارهاي مختلف اكولوژيكي جهت اقدامات آبخيزداري، يكي از موارد مهم در برنامه‌ريزي و مديريت جامع حوزه‌هاي آبخيز مي‌باشد. از آنجايي كه هزينه طرح‌هاي آبخيزداري سنگين و بودجه پروژه هاي عمراني نيز محدود مي‌باشد، لذا ضرورت دارد كه اقدامات بر اساس اولويت وضعيت حوزه هاي آبخيز صورت بگيرد. در اين رابطه تكنيك‌هاي تصميم گيري چند معياره راهكار مناسبي براي حل اين گونه مسايل است. در واقع با استفاده از اين تكنيك‌ها و با توجه به معيارهاي مختلف تصميم‌گيري، مي‌توان بهترين گزينه يا گزينه‌ها را از بين گزينه‌هاي موجود تصميم گيري انتخاب و اجرايي نمود. در اين مطالعه روش تاپسيس كه يكي از معروف‌ترين روش‌هاي تصميم‌گيري چند شاخصه است براي حوزه زيدشت طالقان استفاده شد. در اين تحقيق ده شاخص حفاظت خاك، فرسايش و رسوب، تنوع گونه‌اي، كلاس سني، تركيب گياهي، گياهان سمي، توليد علوفه، ظرفيت چرا، كميت آب، تبخير و تعرق اندازه گيري شدند و سپس جهت اولويت بندي اقدامات آبخيزداري با توجه به شاخص‌ها از روش تاپسيس استفاده شد. با توجه به روش تاپسيس و شاخص‌هاي ده‌گانه در نظر گرفته شده و استفاده از نزديكي نسبي به راه حل ايده آل (C) به ترتيب زيرحوزه‌هاي D1,Dint1,Dint2,D2 با مقادير 6855/0، 5869/0، 46/0 و 2398/0 جهت اقدامات آبخيزداري اولويت‌بندي شدند.

Today, as the focus of watershed planning and management for sustainable development in many of the issues. Ecological watersheds can be evaluated and ranked them according to various ecological criteria for the watershed, one of the important steps in the planning and management of watersheds. Since the cost of watershed management projects and heavy construction project budget is limited, it is necessary that measures should be based on priorities in the watershed. A multi-criteria decision making technique in this approach is suitable for solving such problems. The use of these techniques with respect to various criteria decision making, it is the best option or options to select from available options and decisions to be implemented. In this study, TOPSIS method as the most popular methods of multi-criteria decision making has been used in watershed Zydasht Taleghan. Ten indicators of soil conservation, erosion and sedimentation, species, age class, species composition, poisonous plants, forage production, grazing capacity, quantity of water, evaporation and transpiration were measured and used TOPSIS method the criteria for prioritizing actions Watershed. The TOPSIS method and the ten indices were considered and used as technique for Order- Preference in terms of similarity to ideal solution, D1, Dint1, Dint2, and D2 sub-basins in Zydasht of Taleghan were prioritized for the watershed planning, respectively.