نقدِ نظريه‌زدگي: كاربست نادرست نظريه‌ها با تاكيد بر مقالات مربوط به آرا باختين

Criticizing Misapplication of Theories:The role of misapplication of theories in creating false awareness

پژوهش هايي كه بر پايه يكي از نظريه هاي ادبي (فرماليسم، ساختارگرايي، روايت‌شناسي، شالوده‌شكني و...) صورت گرفته، با اقبال فراواني از سوي پژوهشگران و جامعه دانشگاهي روبه رو شده است. اين رشد تصاعدي، منتقداني نيز داشته و دارد. هر يك از آنان به دلايلي، پذيرش و كاربست بي چون و چراي اين نظريه ها را نادرست دانسته، خواستار نگاهي انتقادي و آسيب شناسانه به اين نظريه‌ها همچنين مقالات و كتاب هايي هستند كه بر پايه آنها انتشار يافته اند. مقاله حاضر نيز نگاهي انتقادي و آسيب شناسانه دارد به پژوهش هايي (مقالات) كه بر اساس آرا و آثار «ميخاييل باختين» (منطق مكالمه و بينامتنيت) نوشته و منتشر شده است. نتيجه اين بررسي نشان مي دهد كه عمده اين مقالات ضعف-هاي اساسي و متعددي دارد كه اصلي ترين آنها عبارتند از: بي توجهي به بسترها و پيش‌فرض‌هايي كه اين نظريه ها در آن باليده اند، انتخاب نادرست نظريه ها (بينامتنيت به جاي ساختارگرايي، بينامتنيت به جاي نقد منابع، منطق مكالمه به جاي تبارشناسي)، ساده سازي، تصادفي بودن ارتباط نظريه و متن، برخورد ارزش مدارانه و ناديده گرفتن واقعيت ها.

Nowadays, the researches which are based upon one of the literary theories (Formalism, structuralism, narratology, deconstructionism …) have been very popular among researchers, and academic society. This increasing growth had and have been the subject of some critics too. Each one of them for some reasons have criticized the unconditional application of these theories, and asked for critical and pathological review of these theories, and the articles and books which have been written based on them. The present article has also a critical and pathological perspective in reviewing the researches (articles) which have been written and published based on Mikhail Bakhtin’s ideas and works (logic of dialogue and intertextuality). The results show that most of these articles have fundamental and numerous weak points, but the main ones are as follows: neglecting the backgrounds and presuppositions based on which these theories have been formed, making mistake in choosing the theories (inter textuality instead of structuralism, intertextuality instead of criticizing the resources, logic of dialogue instead of genealogy), simplification, arbitrary relation between theory and text, prejudice and ignoring the facts.