مدل‌سازي آسيب‌پذيري لرز‌ه‌اي ساختمان‌هاي شهري در محيط GIS

Modeling of seismic vulnerability of urban buildings in geographic information system environment (case study: Babol city)

مدل‌سازي آسيب‌پذيري لرز‌ه‌اي ساختمان‌هاي شهري در محيط GIS (مطالعه موردي: شهر بابل) ياسر ابراهيميان قاجاري1، علي‌اصغر آل شيخ2، مهدي مديري3، رضا حسنوي3، محمدعلي نكويي3 1. نويسنده مسيول: دانشجوي دكتراي GIS دانشگاه صنعتي مالك اشتر، مجتمع دانشگاهي آمايش و پدافند غيرعامل، تهران، ايران. Email:y_ebrahimian@yahoo.com 2. عضو هييت علمي دانشگاه صنعتي خواجه نصيرالدين طوسي، دانشكده ژيودزي و ژيوماتيك، تهران، ايران. 3. عضو هييت علمي دانشگاه صنعتي مالك اشتر، مجتمع دانشگاهي آمايش و پدافند غيرعامل، تهران. ايران. دريافت:2/3/94 پذيرش: 10/11/94 چكيده مقدمه: انسان همواره با زلزله به عنوان مخاطر‌ه‌اي طبيعي در طول تاريخ مواجه بوده است و زيان‌هاي فيزيكي، اجتماعي، اقتصادي و زيست‌محيطي فراواني را بر اثر آن متحمل شده است. بهترين راه مقابله با اين تهديد، ايجاد و حفظ آمادگي است كه يكي از راهكارهاي اساسي، آگاهي از درجه آسيب‌پذيري شهر در مقابل آن است. روش: معيارهاي مختلفي در مدل‌سازي آسيب‌پذيري شهر دخيل هستند كه اكثر آنها ماهيت مكاني دارند، لذا مدل‌سازي آسيب‌پذيري يك مسيله ارزيابي چندمعياره مكاني مي‌باشد. در اين تحقيق 11 شاخص آسيب‌پذيري توسط كارشناسان و مطالعه تحقيقات گذشته استخراج شد و مدل‌سازي در شرايط عدم قطعيت با استفاده از منطق فازي و تركيب خطي وزن‌دار صورت پذيرفت. نتيجه‌گيري: با توجه به اينكه نزديك به 70 درصد ساختمان‌هاي شهر بابل از آسيب‌پذيري متوسط به بالا برخوردارند، مي‌توان شهر بابل را شهري آسيب‌پذير در مقابل زلزله دانست كه بايد اقدامات اساسي مديريت بحران قبل وقوع زلزله در دستور كار مسيولان مربوطه قرار بگيرد. كلمات‌كليدي: آسيب‌پذيري كالبدي، زلزله، سامانه‌هاي اطلاعات مكاني، ارزيابي چندمعياره، منطق فازي.

Modeling of seismic vulnerability of urban buildings in geographic information system environment (case study: Babol city) Corresponding author: Yaser Ebrahimian-Ghajari, PhD Student of GIS, Malek Ashtar University of Technology, University Complex of Logistics and Passive Defense, Tehran, Iran Email:y.ebrahimian@nit.ac.ir Ali Asghar AleSheikh, Faculty member, K. N. Toosi University of Technology, Faculty of Geodesy and Geomatics Engineering, Tehran, Iran Mehdi Modiri, Faculty member, Malek Ashtar University of Technology, University Complex of Logistics and passive defense, Tehran, Iran Reza Hosnavi, Faculty member, Malek Ashtar University of Technology, University Complex of Logistics and passive defense, Tehran, Iran Mohammad Ali Nekouei, Faculty Member, Malek Ashtar University of Technology, Tehran, Iran Received: May 23, 2015 Accepted: 30 January, 2016 Abstract Background: Throughout history, humans have always been faced earthquakes as a natural disaster and incurred physical, social, economic and environmental harm. The best way to deal with this threat is being ready; one of the basic strategies is to have knowledge about the degree of vulnerability of the city against earthquake. Method: Different criteria are involved in modeling of the vulnerability of the city most of them are of the nature of the place; so, modeling of the vulnerability is a multi-criteria evaluation of the place. In this study, 11 criteria were extracted via reviewing previous researches and consulting the experts. Then, the modeling was done for Babol city, Iran, using fuzzy logic model and weighted linear combination method under conditions of uncertainty. Findings: Modeling in Babol city showed that 10%, 24%, 27%, 28% and 11% of the buildings were in the condition of very low, low, medium, high, and very high vulnerability. Conclusion: Babol city can be considered as vulnerable to earthquake as nearly 70% of the buildings were labeled “medium” to “high” vulnerable. Hence, basic interventions for crisis management should be taken on the agenda of the relevant officials before an earthquake occurs. Keywords: Structural vulnerability; Earthquake; Geographic information system; Multi-criteria evaluation; Fuzzy logic