مطالعه و تحليل موانع و مشكلات امدادرساني در بافت فرسوده شهري بر پايه تكنيك SWOT

Study and analysis of obstacles and difficulties of prehospital care in an old urban texture based on SWOT technique

مطالعه و تحليل موانع و مشكلات امدادرساني در بافت فرسوده شهري بر پايه تكنيك SWOT (مطالعه موردي: منطقه 11 شهرداري تهران) فرزاد مافي1 ، زينب باقري2، علي اصغر هدايي3 1. نويسنده مسيول: استاديار، دانشگاه آزاد اسلامي، دانشكده علوم انساني، واحد ابهر، گروه باستان شناسي، ابهر، ايران. Email: mafi.f@abhariau.ac.ir 2. كارشناس ارشد معماري، دانشگاه آزاد اسلامي، واحد علوم تحقيقات، قزوين، ايران. 3. استاديار، عضو هيات علمي موسسه آموزش عالي علمي كاربردي هلال ايران، تهران، ايران. دريافت: 8/5/94 پذيرش: 10/9/94 چكيده مقدمه: كلان شهر تهران بافت هاي فرسوده زيادي دارد كه به نظر مي رسد به هنگام وقوع هر حادثه اي، امدادرساني در آن با موانع و مشكلاتي همراه باشد. منطقه 11 شهرداري تهران به دليل ويژگي‌هاي خاص بافت فرسوده و تجارب مطالعاتي نگارندگان به عنوان مطالعه موردي براي اين پژوهش در نظر گرفته شده است. پژوهش حاضر در پي آن است تا با شناسايي و تحليل اين مشكلات راهبردها و پيشنهاداتي را براي رفع آنها ارايه كند. روش: در اين پژوهش، از روش تحليل راهبردي سوات (SWOT) و از نظر هدف كاربردي است. ابزار گردآوري اطلاعات پرسش نامه است كه روايي و پايايي آن به ترتيب با نظرخواهي از متخصصان امر و محاسبه آلفاي كرونباخ (8/0) تاييد شد. جامعه آماري پژوهش تمامي امدادگران سازمان آتش‌نشاني و افراد عادي منطقه 11 شهرداري تهران بود. براساس سرشماري سال 1390، جمعيت كل منطقه 11 شهرداري تهران 288884 بوده است. حجم نمونه پژوهش 120 نفر بود كه از اين تعداد 30 امداد گر با معرفي كارشناسان سازمان آتش‌نشاني منطقه انتخاب شدند و90 نفر از افراد عادي و كسبه ساكن منطقه 11 نيز به صورت تصادفي انتخاب شدند. در اين پژوهش پس از تكميل پرسشنامه از مدل سوات، براي ارزيابي و تحليل داده ها استفاده گرديد. يافته ها: با تركيب عوامل چهارگانه در توليد استراتژي‌هاي WO, WT, SO, ST آنها بدين شكل رتبه بندي شدند. استراتژي SO با ميانگين 65/3 در رتبه اول، استراتژي ST با ميانگين 74/2 در رتبه دوم، استراتژي WO با ميانگين 81/1 در رتبه سوم و استراتژي WT با ميانگين 72/2 در رتبه چهارم قرار دارند. راهبرد قابل قبول در اين منطقه، با توجه به قرارگيري در ربع اول ماتريس دروني و بيروني، راهبرد تهاجمي است. يافته ها نشان داد در قالب اين راهبرد مي توان از نقاط قوت براي بهره-برداري از فرصت هاي خارجي استفاده كرد. نتيجه گيري: فرسودگي و فشردگي بافت ، معابر نامناسب، وجود اماكن مخروبه و حفاري‌ها در بافت، فرسودگي مسيرهاي انتقال انرژي، تردد بيش از حد، ظرفيت سواره و پياده در ورودي ها از مهم‌ترين نقاط ضعف منطقه بود. از سوي ديگر با توجه به پيشينه تاريخي و ساختار اجتماعي حاكم بر محلات منطقه و نيز موقعيت جغرافيايي اين منطقه، نزديكي به مركز شهر، داشتن پيشينه و هويت تاريخي و وجود روابط قوي همسايگي مهم‌ترين نقاط قوت منطقه است. راهبرد غالب بر ساماندهي منطقه 11 شهرداري تهران از نوع تهاجميSO است و مي توان از شرايط و فرصت هاي مطلوب براي از بين بردن تهديدهاي بيروني استفاده كرد. كلمات‌كليدي: امداد رساني، بافت فرسوده، مدل سوات، منطقه 11 شهرداري تهران.

Study and analysis of obstacles and difficulties of prehospital care in an old urban texture based on SWOT technique (case study: district 11 of Tehran municipality) Corresponding author: Farzad Mafi, Assistant Professor, Department of Archaeology, School of Humanities, Islamic Azad University, Abhar Branch, Abhar, Iran Email: mafi.f@abhariau.ac.ir Zeinab Bagheri, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Qazvin, Iran Ali Asghar Hodaei, Assistant Professor, Helal Iran Institute of Higher Education of Applied Science, Tehran, Iran Received: July 30, 2015 Accepted: December 1, 2015 Abstract Background: Tehran, Iran, has many old urban districts. Thus, it seems that in the event of an incident, pre-hospital care will face obstacles and problems in Tehran. District 11 of Tehran municipality was considered for this research due to the specific characteristics of its old texture and the research experience of the authors. The aim of the present study was to identify and analyze strategic problems and provide suggestions for resolving these problems. Methods: In this study, strategic strengths, weaknesses, opportunities, and threats (SWOT) analysis was used. The data gathering tool was a questionnaire and its validity and reliability were confirmed by experts and through calculating Cronbachʹs alpha coefficient (? = 0.8), respectively. The statistical population of the study consisted of all rescue workers of the fire department and residents of district 11 of Tehran. According to the 2011 census, the total population of district 11 of Tehran municipality was 288884. The study sample size was 120 individuals. The study subjects consisted of 30 rescue workers selected with the introduction of the regional fire department experts and 90 ordinary individuals and workers randomly selected from among the residents of District 11. In this study, after completing the questionnaire, the SWOT model was used to evaluate and analyze the data. Findings: By combining the four factors in the production of strategies of WO, WT, SO, and ST, they were ranked as SO strategy with mean of 3.65 in the first place, ST strategy with mean of 2.74 in the second place, WO strategy with mean of 1.81 in the third place, and WT strategy with mean of 2.72 in the fourth place. The acceptable strategy in this region, given that it is located in the first quarter of the outer and inner matrix, was aggressive strategy. The findings showed that in the framework of this strategy, strengths can be used to exploit external opportunities. Conclusion: Erosion and compactness, inappropriate roads, ruined residential areas, excavation sites, erosion of energy corridors, high traffic load, the mounted and dismounted capacity at the entrance were the main weaknesses of the region. On the other hand, historical background, social structure, geographical location, proximity to downtown, history and historical identity, and strong neighborhood relationships were the most important strengths of the region. The dominant strategy of organizing district 11 was aggressive SO type and favorable opportunities and conditions can be used to eliminate external threats. Keywords: Pre-hospital care, Old texture, SWOT Model, Tehran municipality, Iran