شناخت ذات باري و حقيقت توحيد شهودي از نگاه محقق دواني

در تحصیل معرفت، نخستین گام كسب تعریفمیباشد، لكن در حوزه الهیات، یكی از مهمترین مسائل، چگونگی شناخت ذات باري و حقیقت آن میباشد. چه آنكه برخی بر آنند، راهی براي شناخت ذات خداوند نیست. از جمله محقق دوانی، دانشمند و فیلسوف شهیر سده نهم هجري، وي معتقد است شناخت خداوند از طریق شهودي و فطري است؛ گرچه امكان اقامه استدلال بر وجود خدا وجود دارد. ایشان ضمن ارائه براهینی بر این امر، لحاظ موجودات با علّت تا بدین وسیله یافتن علت آنها مبرهن گردد را دلیلی پیشینی بر پی بردن به جود خداوند براي شناخت اینكه علتشان خارج از مجموعه مخلوقات است، میداند و آن برهان را متفاوت از برهان صدیقین ابنسینا دانسته و خارج از تقریرهاي مختلفبرهان علّی كه خود آنها را تبیین میكند، دانسته است. نظریه وي در باب الهیات اخص، مبتنی بر دیدگاهی با مبناي عرفانی استكه خود آن را ذوق متألهین میداند، میباشد. لذا در باب توحید هم، مقتضاي چنین ذوقی، توحید در وجوب وجود و توحید در وجود، دانسته و به علاوه توحید صفاتی و افعالی را هم بر همین مبنا، توجیه مینماید. مقاله حاضر به شیوه كتابخانهاي و بررسی و تحلیل اسنادي، دیدگاه دوانی را در باب شناخت خداوند و چگونگی حصول آن، واكاوي نموده، به سؤالات و مجهولاتی در این خصوصپاسخ داده است.