تأثير تيمارهاي مختلف هورموني و مواد كمك‌ريشه ‏زا بر ريشه‏ زايي قلمه ارقام زيتون فيشومي و شيراز

Effect of different hormonal treatments and rootingcofactors on rooting of olive cultivars )Fishomi and Shiraz(

پژوهش حاضر به منظور يافتن روشي مناسب جهت افزايش ريشه‏زايي قلمه‏هاي سخت‌ريشه‏زاي زيتون انجام شده است. اين آزمايش با 15 تيمار و 2 رقم (فيشومي و شيراز) به صورت اسپليت پلات در قالب طرح كاملاً تصادفي در 4 تكرار مورد بررسي قرار گرفت. نوع رقم به عنوان فاكتور اصلي و تيمار‏هاي هورموني به عنوان فاكتور فرعي در نظر گرفته شد. تيمارها شامل استفاده از هورمون اسيد ايندول بوتيريك (IBA) با غلظت‏هاي 2000، 4000 و 6000 ميلي‏گرم در ليتر و اسيد نفتالين استيك (NAA) با غلظت 2000 ميلي‏گرم در ليتر به تنهايي و يا همراه با آسكوربيك اسيد با غلظت 2% و پر‏اكسيد هيدروژن (H2O2) با غلظت 5/3 درصد استفاده گرديد. همچنين، از آب مقطر به عنوان تيمار شاهد استفاده شد. پس از گذشت 110 روز، تعداد قلمه‏هاي ريشه‏دار شده، تعداد قلمه‏هاي جوانه‏زده، تعداد ريشه در هر قلمه و متوسط طول ريشه در هر قلمه ثبت گرديد. نتايج نشان داد كه ميزان ريشه‏زاييدر رقم شيراز بيشتر از رقم فيشومي بود. تيمار‏هاي هورموني در تمام شاخص‏هاي مورد اندازه‏گيري در سطح 1% آزمون دانكن اختلاف معني‎دار داشتند. تركيب هورمون IBA با غلظت 4000 ميلي‏گرم در ليتر به مدت 5 ثانيه به همراه پر‏اكسيد هيدروژن با غلظت 5/3 درصد به مدت 30 ثانيه بيشترين تأثير در افزايش ريشه‏زاييقلمه‏هاي زيتونرا داشت. همچنين، بعد از تيمارفوق، تركيب هورمون IBA با غلظت 4000 ميلي‏گرم در ليتر به مدت 5 ثانيه به همراه آسكوربيك اسيد با غلظت 2% به مدت 15 دقيقه تأثير بيشتري بر افزايش ريشه‏زاييداشت. بنابراين، با توجه به نتايج اين آزمايش مي‏توان گفت كه استفاده از مواد كمك‌ريشه‏زا به همراه هورمون‏هاي ريشه‏زايي، تأثير مثبتي بر بهبود ريشه‏زايي قلمه‏هاي ارقام سخت‌ريشه‏زاي زيتون داشته است.

This research was conducted to find an appropriate method to increase rooting percentage in difficult to root olive cultivars. This experiment, with 15 treatments  and 2 cultivars (Fishomi and Shiraz) was arranged as a splitplot based on  completely randomized design and four replications. The main factor was cultivar and the submain factor was hormonal treatments.  Treatments consisted of indole3butyric acid) IBA ((concentrations of 2000, 4000 and 6000 mg/L) and naphthalene acetic acid )NAA( with concentration of 2000 mg/L alone or with 2% ascorbic acid and 3.5% H2O2. Meanwhile, distilled water was taken as control treatment. After 110 days, number of rooted cutting, number of cuttings with buds, number of roots per cutting and root length in each cutting. Results showed that rooting percentage in Shiraz cultivar was more than Fishomi cultivar. Hormonal treatments had significant difference in all the measured traits (P≤0.01). Combination of 4000 mg/L IBA for 5 seconds plus 3.5% H2O2 for 30 seconds was the most effective treatment in rooting of the olive cuttings. Also, the next effective treatment on rooting of the cuttings was 4000 mg/L IBA for 5 seconds plus 2% ascorbic acid for 15 minutes. Therefore, with regards to the results of this research, it could be stated that using cofactors plus rooting hormones, has had positive effects on improving the rooting in difficult to root olive cultivars.