طراحي برنامۀ عصبي شناختي رايانه- محور جهت اندازه گيري و بررسي حافظه فعال با هدف غربالگري كودكان در معرض اختلال خواندن يا ديسلكسيا

Designing a computerbased neurocognitive program for measurement and evaluation of working memory to screen children at risk for reading disorder

مقدمه و اهداف اختلال خواندن يا ديسلكسيا شناخته شده‌ترين اختلال يادگيري خاص با منشا عصب‌زيست‌شناختي است. اين اختلال، به مشكل در يادگيري خواندن عليرغم هوش بهنجار و فراهم بودن محيط آموزشي مناسب در خانه و مدرسه باز مي‌گردد. شناسايي ديرهنگام اختلال يادگيري و مداخلۀ بهنگام آن، آيندۀ فرد را تحت تاثير قرار مي‌دهد. هدف پژوهش حاضر نيز طراحي برنامۀ عصبيشناختي جهت اندازه‌گيري و بررسي حافظۀ فعال كودكان پيش دبستاني جهت غربالگري و تشخيص زودهنگام كودكان با عملكرد متفاوت متفاوت مي‌باشد. مواد و روش‌ها برنامه عصبي شناختي طراحي شده با تكيه بر نظريه‌هاي عصبيشناختي، بويژه نظريۀ پردازش اطلاعات، و توسط نرم‌افزار سي شاپ طراحي گرديد. براي تعيين خروجي برنامه و به زباني ديگر هوشمندسازي برنامه، به داده‌ها و كاركرد نمونه‌هايي با تشخيص قطعي ديسلكسيا و يا بدون اختلال، نياز بود. بدين منظور، 256 كودك بصبوت تصادفي خوشه‌اي انتخاب و عملكرد آنها در انجام برنامه ثبت و ذخيره گرديد. اين كودكان به مدت دو سال پيگيري شدند. در انتهاي دوم دبستان از داده‌هاي 237 نفر از همان نمونۀ اوليه كه تشخيص آنها قطعي شده بود، براي خروجي و هوشمندسازي برنامه استفاده شد. يافته‌ها يافته‌ها نشان داد كه برنامه عصبيشناختي رايانهمحور طراحي شده، داراي روايي قابل قبول از نظر متخصصان بوده و پايايي برنامه نيز در سطح معناداري 0.05 براي حافظۀ ديداري 87/0و حافظۀ شنيداري 91/0 به دست آمد. اعتبار برنامه نيزبه ترتيب، 67/0و 78/0 براي حافظۀ فعال ديداري و شنيداري حاصل گرديد كه در سطح 0.001 معنادار بود. نتيجه‌گيري برنامۀ عصبيشناختي طراحي شده، ابزاري معتبر براي اندازه‌گيري و بررسي حافظۀ فعال است. اين برنامه قادر است به عنوان يك ابزار غربالگري براي تشخيص زودهنگام كودكان مستعد ديسلكسيا بكار گرفته شود.

Background and Aim: Reading disorder or dyslexia is the best known disorder, among specific learning disorders, with neurobiological origin. This disorder is related to learning difficulties despite normal intelligence and proper instructions at home and school. Delay in identification and intervention of dyslexia will affect the person's future. The aim of the present study was designing a neurocognitive program for measurement and evaluation of working memory, in order to screen and detect preschoolers with different function in the early stages. Materials and Methods: The neurocognitive program was designed with CSharp software based on neurocognitive theories, especially information processing theory. To define the output or making the intelligent program, the data and functions of the children with definite diagnosis, dyslexia or without the disorder, were needed. Thus, a total of 256 children were selected with cluster random sampling method and their scores and data from task performance were recorded and saved. The children were followed for two years. At the end of the second grade of elementary school, the data from 237 children was used to define the output and making the intelligent program. Results: The results showed that the designed computerbased neurocognitive program has the acceptable validity in accordance with the specialists’ opinion and also, the reliability of the program, with the significance level of 0.05, is 0.87 and 0.91 for visual and auditory working memories, respectively. The validity of the program reached 0.68 and 0.78 for visual and auditory working memory, with the significance level of 0.001 Conclusion: The designed neurocognitive program is a valid instrument for measurement and evaluation of working memory in preschoolers. It can be used as a screening tool for early detection of children at the risk of dyslexia.