تاثير مباني فكري و عقيدتي شيخ زاهد گيلاني بر طريقت صفويه از منظر گزارش هاي درويش ابن بزاز توكلي

يكي از نگرش هاي صوفيانه و تاثيرگذاري كه پيش از صفويه در ايران پا گرفت، طريقت زاهديه بود كه تاثيري انكارناپذير بر مباني فكري طريقت صفويه گذاشت. مهمترين گزارشي كه حول محور زندگي و شخصيت شيخ زاهد و مناسبات او با شيخ صفي وجود دارد، كتاب صفوه الصفاي ابن بزاز است. مولف اين اثر به جهت وابستگي به خاندان صفوي ذيل شرح كرامات شيخ صفي ناخواسته به معرفي و عملكرد سياسي، اجتماعي و حتي اقتصادي طريقت زاهديه مي پردازد. با اين كه مآخذ عصر صفوي به ويژه مولف صفوه الصفا- ابن بزاز- سعي در پر رنگ نمودن تفكر و مباني فكري شيخ صفي دارند، اما با نگاهي دقيق و استنباط هاي موشكافانه از نوشته هاي ابن بزاز مي توان از تاثير بي چون و چراي مباني فكري زاهديه بر شيخ صفي پرده برداشت. از سوي ديگر در مورد روابط شيخ صفي با شيخ زاهد گيلاني مي توان گفت هرچند درويش ابن بزاز بر روابط مريدي و مرادي اين دو صوفي تاكيد دارد، اما با نگاه دقيق به روابط آنها مي توان به اين نتيجه رسيد كه شيخ صفي تا اندازه زيادي براي به نتيجه رسيدن اهداف شخصي خويش آگاهانه مريدي شيخ زاهد را براي خود برگزيد. مقاله حاضر تلاش دارد تا با تكيه بر گزارش هاي ابن بزاز به تحليل تاثيرپذيري شيخ صفي از طريقت زاهديه بپردازد.