پديد آورندگان :
صالحي، اعظم السادات نويسنده اداره منابع طبيعي و آبخيزداري مسجد سليمان,ايران , , متاجي، اسداله نويسنده گروه جنگل‌داري,دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقيقات تهران,ايران metaji, asadolah , اعتماد، وحيد نويسنده دانشكده منابع طبيعي,دانشگاه تهران,كرج,ايران , , بصيري، رضا نويسنده دانشگاه صنعتي خاتم الانبياي بهبهان,ايران ,
كليدواژه :
آبياري , بذر كنار , زنده‌ماني , جوانه‌زني , نهالستان
چكيده فارسي :
نقش بارز گونۀ جنگلي كنار (Ziziphus spina-christi) در حفاظت آب و خاك و مقاومت زياد آن در برابر گرما و خشكي، لزوم كاربرد اين گونه را در جنگلكاري و احياي رويشگاه‌هاي كنار و به‌كارگيري آن در فضاي سبز شهري آشكار مي‌كند. هدف اين پژوهش، يافتن تيمار مناسب براي افزايش جوانه‌زني و سبز شدن بذور كنار و ايجاد شرايط بهينه براي توليد نهال سالم است. بر اين اساس، تحقيق حاضر در نهالستان شهرستان مسجدسليمان، به‌صورت آزمايش فاكتوريل با سه فاكتور خراش‌دهي بذر در سه سطح، بستر كاشت در چهار سطح و آبياري در سه سطح در قالب طرح كاملاً تصادفي نامتعادل انجام گرفت. نتايج تجزيۀ واريانس نشان داد كه اثرهاي اصلي تمام فاكتورها (بستر كاشت، روش آبياري و روش خراش‌دهي) و اثرهاي متقابل آنها براي صفت درصد زنده‌ماني در سطح احتمال 1 درصد معني‌دار است. در روش‌هاي مختلف خراش‌دهي، بذرهاي قرارگرفته به‌مدت 48 ساعت در آب و 6 ساعت در اسيد با 24/48 و 26/4 درصد به‌ترتيب داراي بيشترين و كمترين زنده‌ماني بودند. همچنين براي صفات درصد زنده‌ماني، طول ساقه، طول ريشه، وزن خشك ساقه و نسبت وزن خشك ساقه به ريشه، خاك نيمه‌سنگين به‌ترتيب با ميانگين 81/54 درصد، 4/17 سانتي‌متر، 96/16 سانتي‌متر، 148/0 گرم و 45/1 بهترين بستر كاشت بودند. نتايج نشان داد بذرهاي كشت‌شدۀ تحت آبياري هرروزه داراي بيشترين مقادير درصد زنده‌ماني (29/48 درصد)، طول ساقه (6/13 سانتي‌متر)، وزن خشك ساقه (109/0 گرم) و وزن خشك ريشه (93/0 گرم) بودند. با آبياري هرروزه، رويش نهال‌ها بيشتر شد و عملكرد گياه در مقياس وزن نيز تحت تأثير قرار گرفت. همچنين تركيبات تيماري خاك سنگين در آبياري هرروزه در 48 ساعت خيساندن بذر و خاك سنگين در روش آبياري هرروزه در 2 ساعت خيساندن بذر در اسيد به‌ترتيب با 60 و 11/1 درصد داراي كمترين درصد زنده‌ماني بودند و كاهش سنگيني بافت خاك به كاهش درصد زنده‌ماني بذر كنار منجر شد. ضرايب همبستگي قطر يقه با وزن خشك ريشه (83/0)، طول ساقه با وزن خشك ساقه (85/0) و ريشه (85/0) و وزن خشك ساقه با ريشه (86/0) در سطح 1 درصد مثبت و معني‌دار بود. درصد زنده‌ماني همبستگي و ارتباط معني‌داري با صفات رويشي نهال نداشت و نتايج نشان داد قوۀ ناميه و وزن هزاردانۀ بذر مورد استفاده از شرايط مناسبي براي جوانه‌زني و سبز شدن برخوردار بود. همچنين روش‌هاي مختلف خراش‌دهي با نرم كردن پوسته‌هاي سخت بذري جوانه‌زني آسان‌تر و افزايش جوانه‌زني را در پي داشت.
