تحليل ميزان آسيب پذيري مسكن شهري در مواقع بروز مخاطرات محيطي (زلزله) با استفاده تكنيك هاي تلفيقي MCDM+GIS (مطالعه موردي: منطقه 6 شهر تهران)

Analyzing the Vulnerability of Urban Building during Environmental Hazard (Earthquake) Using MCDM+GIS Method (Case study: Region 6 of Tehran)

امروزه با توجّه به افزايش نرخ شهرنشيني به ويژه در كشورهاي درحال‌توسعه، بروز مخاطرات طبيعي از جمله زلزله در شهرها امري اجتناب ناپذير بوده، امّا تجربه نشان داده با شناسايي و ارزيابي مناطق آسيب پذير و همچنين برنامه ريزي هاي از قبل پيش‌بيني‌شده و تدابير عمليّاتي در مقابله با چنين اتّفاقاتي مي تواند به طور قابل ملاحظه‌اي خسارات و تلفات ناشي از آن را به حداقل رساند. با توجّه به پيچيدگي مسائل شهري، استفاده از مدل ها و تكنيك‌هاي جديد به‌ويژه مدل هاي تصميم گيري چندمعياره و نيز تلفيق آنها با سيستم اطّلاعات جغرافيايي (GIS)، از ابزارهاي كارآمد در جهت شناسايي نقاط حادثه‌خيز بحران شهري به شمار مي آيند لذا در اين پژوهش، از تكنيك تصميم گيري چندمعياره AHP به منظور وزن دهي و از مدل SAW جهت تلفيق لايه هاي مؤثّر در آسيب پذيري مسكن در منطقه 6 تهران استفاده شده است. بر اساس نتايج تحقيق، پس از طبقه بندي ميزان آسيب پذيري، 37 درصد كاربري مسكوني در منطقه مورد مطالعه داراي درجه آسيب پذيري متوسّط ارزيابي شده كه عمدتاً در قسمت مركزي و شرقي منطقه مورد مطالعه واقع شده‌اند. 37 درصد نيز از آسيب پذيري كم و بسيار كم و 26 درصد از آسيب پذيري بالا و بسيار بالايي برخوردار بودند. استفاده از نقشه پهنه بندي خطر، جهت كاهش خسارات و تلفات ناشي از مخاطرات طبيعي مي تواند به عنوان نقشه پايه مورد استفاده مديران و برنامه ريزان شهري قرار گيرد.

According to the increasing rate of urbanization in today world, especially in developing countries, the occurrence of each kind of disaster seems to be inevitable. The experiences prove that it is feasible to decrease negative outcomes of such occurrences by recognition and assessment of susceptible regions in term of disasters and preparing plans and taking some measures for them. According to complexity of urban issues, it is necessary to mobilize new techniques such as multi factors decision making models and combining them with GIS in order to solve the problems. Regarding this point, in the present paper AHP, as a multi factor decision making model, is used in order to weighting. In addition, SAW is used to combine effective layers of housing vulnerability in 6 region of Tehran. Accordingly, it seems that 37% of the houses are attributed as medium risk of vulnerability that is mainly located in the central and eastern regions. Besides, 37% of the houses enjoy low level of vulnerability. Moreover 37% of residential zone are susceptible for high vulnerability. Using zoning plans of vulnerability to decrease the damages related to natural disasters can contribute managers and decision makers to sustain better decisions.