ارزيابي ميزان تحقق‌پذيري پروژه‌هاي طراحي شهري در ايران، نمونه موردي: پروژه‌هاي اجراشده در تهران

Evaluation of Implementing Urban Design Projects in Iran, Case Study: Implemented Projects in Tehran

طراحي شهري به عنوان يك تخصص و يك رشته آكادميك از اهميت قابل توجهي برخوردار است. اين امر از يك طرف به دليل حاد شدن مسايل گوناگون شهرها و تنزل كيفيت آن‌ها و از طرف ديگر تلاش طراحان شهري براي فعال‌تر و غني‌تر كردن دانش آن به منظور پاسخگويي موثرتر به نيازهاي روزافزون جوامع كنوني در ارتباط با محيط هاي انسان ساخت مي‌باشد. در كشور ما عليرغم نياز شديدي كه در شرايط كنوني به خدمات اين حرفه در مقياس‌ها، زمينه‌ها و براي اهداف گوناگون احساس مي‌شود، متاسفانه حرفه طراحي شهري نتوانسته است جايگاه، موقعيت و هويت مناسب خود را بيابد. نتيجه مشخص اين امر عدم موفقيت پروژه‌هاي مختلفي است كه تحت عنوان طراحي شهري طي ساليان گذشته در كشور به اجرا در آمده است. از سوي ديگر ارزيابي چنداني از وضعيت اين قبيل پروژه‌ها انجام نگرفته است. بدين جهت مساله اصلي اين تحقيق، ارزيابي ميزان تحقق‌پذيري پروژه‌هاي طراحي شهري، به‌عنوان يكي از طرح‌هاي توسعه شهري در ايران مي‌باشد و اينكه طراحي شهري در عمل تا چه اندازه موفق بوده است. بدين منظور با مروري بر متون نظري و به منظور دستيابي به چارچوب ارزيابي تحقيق، رويكرد، معيارها و شاخص‌هاي ارزيابي شناسايي شدند. بدين صورت كه معيارها و شاخص‌هاي مذكور با استفاده از روش تحليلي‌- تطبيقي و مرور مستندات و آرا مشابه ساير انديشمندان، مشخص شد و سپس به منظور بومي‌سازي و انطباق با زمينه ايران، معيارها و شاخص‌ها با روش مصاحبه با صاحب‌نظران تدقيق و تكميل شد. در نهايت ميزان اهميت و ميزان توجه و كاربست هر يك از معيارها و شاخص‌ها به‌وسيله پرسشنامه توسط بازيگران اصلي، در پروژه‌هاي طراحي شهري منتخب (اجرا شده در تهران) تعيين و عمل ارزيابي انجام شد. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد كه پروژه‌هاي طراحي شهري در ايران، از نظر ميزان تحقق‌پذيري، در وضعيت نيمه‌مطلوب تا نامطلوب قرار دارند.