تبيين مدلي به منظور ارتقا مديريت خطر بحران با رويكرد اجتماع محور، نمونه موردي: يكي از اجتماعات محلي تهران

An Explanation a Model for Enhancing Disaster Risk Management by Using Community-based Approach (CBDRM), Case Study: A Local Community in Tehran

بحران?ها رويدادهايي هستند كه موجب بروز اختلال در كاركرد طبيعي جامعه و دورشدن افراد و گروه?ها از نظام برنامه?ريزي?شان مي?شوند. اين وقايع با توجه به ماهيتشان، مي?توانند به دوطيف طبيعي و انسان?ساخت تفكيك شوند. اغلب حوادث غيرمترقبه (بحران?ها) اثرات منفي و ناگواري بر جوامع انساني، محيط طبيعي و اقتصاد مي?گذارند. همواره اجتماعات محلي اولين كمك?كنندگان به آسيب?ديدگان بلافاصله پس از وقوع زلزله بوده?اند. بنابراين بايد به توانمندسازي هرچه بيشتر آن ها مبادرت ورزيد. با توجه به اين مهم در اين پژوهش مدلي به منظور سنجش ارتباط ميان مولفه?هاي اجتماعي تاب?آوري و مولفه?هاي مديريت خطر?پذيري بحران ارايه شده است. بنابراين مدل بعد اجتماعي تاب?آوري در چهار لايه فردي، گروهي، سازماني و شبكه?اي در اجتماع محلي تحت عنوان سرمايه اجتماعي مرتبط با بحران مفهوم?سازي و در هر سطح به صورت مجزا دو مفهوم ادراك خطر1 و مهارت?هاي مقابله با آن بررسي شد. در سطح فردي نيز نوع?دوستي، مشاركت و تعاون، اعتماد، باورها و ارزش?هاي ديني و تعلق به محله مورد ارزيابي قرار گرفت. در سطح گروهي فرآيندهاي شكل?گيري و مديريت گروه?هاي داوطلب واكنش اضطراري محله و در سطح سازماني عملكرد نهادهاي محلي بررسي شد. در سطح چهارم به مفهوم شبكه?هاي اجتماعي محله توجه و مواردي مانند شبكه همسايگان، دوستان، خويشاوندان، بسيج، مساجد و هيات‌هاي مذهبي در تحليل مدنظر قرار گرفت. توجه به مولفه‌هاي مذكور در هر لايه براي افزايش تاب?آوري اجتماع در برابر بحران ضروري است. در نهايت با طراحي چهار پرسشنامه متناسب با سطوح چهارگانه، در يكي از محله هاي منطقه 20 شهر تهران داده?هاي مورد نياز براي تحليل كمي فراهم شد. روش تحقيق از نوع تحليلي- توصيفي و روش همبستگي است كه ابزار اصلي مورد استفاده مطالعه ادبيات نظري، پرسشنامه و مصاحبه مي?باشد. به طور كلي مي?توان گفت ميان ميزان سرمايه اجتماعي مرتبط با بحران در سطوح چهارگانه اجتماع محلي و مولفه?هاي مديريت خطرپذيري بحران در سطوح مختلف رابطه معناداري وجود دارد.