گذري تاريخي بر هنر و معماري اسلامي : نقدي بر كتاب هنر و معماري اسلامي از رابرت هيلن براند

تاريخ هنر ومعماري اسلامي از حوزه هاي جذاب ولي پيچيده مطالعاتي است كه مي توان گفت بيشتر آثار محققانه و ارزشمند در اين موضوع متعلق به مستشرقان است. پيچيده ازاين رو كه محقق هم بايد اطلاعات كافي در باب هنر و معماري داشته باشد هم بتواند اين آثار را مبتني برزمينه تاريخي شان در گستره تمدن اسلامي مورد ارزيابي و تحليل قرار دهد. پروفسور هيلن براند در حال حاضر يكي از مستشرقان صاحب نظر در حوزه هنر و معماري اسلامي است كه آثار ارزشمندي از وي در اين موضوع به چاپ رسيده است و نام وي در مجامع مهم دانشگاهي جهان با تاريخ هنر اسلامي پيوند خورده است. اين مقاله مروري انتقادي بر يكي از آثار مهم وي، هنر و معماري اسلامي است كه به زبانهاي مختلف ازجمله فارسي ترجمه شده و مورد استقبال محققان و علاقه مندان به مطالعات هنر اسلامي قرارگرفته است. پرداختن به همه جنبه هاي هنري اين كتاب اگرچه ديدي كلي به خواننده ميدهد سبب به هم ريختگي و عدم انسجام در مطالب شده است. از طرفي با توجه به اينكه نويسنده در مقدمه، هدف از نگارش كتاب را نشان دادن نقاط اوج هنر اسلامي در دوره هاي مختلف تاريخي ميداند و براين اساس كتاب خود را فصل بندي كرده است، اما دوره مهمي چون ال بويه را از قلم انداخته است و با وجود يگانگي هنر اسلامي در دوره سلجوقيان و اتابكان و تأكيد و تفصيل كتاب بر هنر دوره سلجوقيان، فصلي به هنر اتابكان اختصاص يافته است.