آسيب­ شناسي شالوده­هاي فلسفي برنامه فلسفه براي كودك از چشم انداز حكمت اسلامي

Pathology of the Philosophical Foundations of the Philosophy for Children Program in Islamic Wisdom

اگر بناست فلسفه براي كودك بصورت بومي ارايه شود، آنچه ما بدان نيازمنديم اين است كه به كندوكاو در فلسفه اسلامي ـ ايراني خودمان بپردازيم. پيش از هر چيز و درواقع، پيش از تدوين هرگونه نسخه­ بومي از برنامه فلسفه براي كودك، ما نيازمند شالوده‌هاي فلسفي بومي هستيم. بعبارت ديگر، ما نيازمند «فلسفه­ كودكي بومي» هستيم؛ فلسفه­ كودكي ميتواند چراغ راه ما باشد. حال سوال اينجاست فلسفه­ كودكي از ديدگاه صدرالمتالهين كه ذروه­ كمال و جامع جميع مولفه‌هاي حكمت ايراني ـ اسلامي است، چيست؟ حقيقت اين است كه ملاصدرا با اينكه درباره كودكي و تعليم و تربيت كودك كتاب يا رساله مستقلي ندارد ولي با اينهمه ميتوان با اتكا به مباني حكمت متعاليه و ديدگاههاي نوآورانه او در باب نظريه شناخت و شناخت‌شناسي ديدگاه محتمل وي را در باب كودكي و چگونگي رشد كودك و مراحل گوناگون او استخراج و تدوين نمود. نوشتار حاضر ميكوشد با اتكا به بصيرتهاي برآمده از حكمت متعاليه ملاصدرا به شناسايي و آسيب­شناسي بنيادهاي فلسفي برنامه فلسفه براي كودكان بپردازد .

If philosophy is to be presented in a nativized version, we initially need to explore our own Iranian-Islamic philosophy. In fact, more than everything else and before devising any native version of the Philosophy for Children Program, we need to refer to our own native philosophical principles. In other words, we need to learn about our “native philosophy of childhood”, which can function as a useful guide in gaining our purpose. Now, the question is: What is the philosophy of childhood in the view of Mulla Sadra, who is the master of all principles and elements of the Iranian-Islamic wisdom? The truth is that, although he never wrote an independent book or treatise on childhood and the training and education of children, we can infer his ideas about childhood, the development of children, and the stages of their growth based on the fundamental principles of the Transcendent Philosophy and his innovative ideas regarding the theory of knowledge and epistemology. In the light of the insights rooted in Mulla Sadra’s Transcendent Philosophy, this paper aims to identify the philosophical bases of the Philosophy for Children Program and elaborate on its pathology.