پديد آورندگان :
مرادي، قاسم نويسنده , , ميرزايي، روح اله نويسنده ,
كليدواژه :
kashan , Street dust , Toxic elements , تحليل مكاني , فلزات سنگين , كاشان , گرد و غبار , Spatial Analysis
چكيده فارسي :
زمینه و هدف: گرد و غبار خیابانی از ذرات جامد پیچیده ای تشكیل شده است كه می تواند شاخص مناسبی برای تعیین آلودگی محیط زیست شهری باشد. از این رو، هدف این مطالعه شناسایی، تحلیل مكانی و ارزیابی آلودگی فلزات سنگین موجود در گرد و غبار خیابانی شهر كاشان است.
روش بررسی: در مجموع 50 نمونه گرد و غبار خیابانی از سطح شهر كاشان جمع آوری شد و غلظت فلزات Cu، Pb، Zn، Fe، Ni، Cr و Cd در آنها اندازه گیری شد. شاخص زمین انباشتگی (Igeo) برای برآورد آلودگی استفاده شد و الگوی مكانی غلظت فلزات در گرد و غبار خیابانی در محیط GIS تهیه شد.
یافته ها: نتایج نشان داد كه میانگین غلظت Zn، Cd، Cr، Fe، Ni، Pb و Cu در گرد و غبار خیابانی به ترتیب 237/21، 0/43، 37/12، 16589/77، 13/62، 45/18 و mg/kg 45/58 است. نتایج همچنین نشان داد كه غلظت فلزات Pb، Cu، Zn و Fe در گرد و غبار خیابانی بیشتر از غلظت زمینه است. نتایج شاخص Igeoنیز روند نزولی Pb > Zn > Cu > Ni > Cd > Cr را نشان داد. طبق تحلیل الگوی مكانی بیشترین غلظت های فلزات در گرد و غبار، در مركز شهر، خیابان های اصلی اتوبان قم- كاشان و كمترین غلظت ها در مناطق مسكونی مشاهده شد.
نتیجه گیری: طبق تحلیل های صورت گرفته، به نظر می رسد كه منشا فلزات Cu و Zn،Pb انسانی بوده و فلزات Fe و Cd نیز تا حدودی تحت تاثیر فعالیت های انسانی قرار گرفته اند، درحالی كه فلزات Ni و Cr منشا كاملا طبیعی دارند. ترافیك و فعالیت های صنعتی، احتمالا عامل اصلی افزایش غلظت فلزات سنگین در شهر كاشان است.
چكيده لاتين :
Background and Objective: Street dust is consisting of solid particles with complex compositions which can be an appropriate indicator to determine urban environmental contamination. Therefore, the purpose of this study was to determine spatial patterns and heavy metals contamination in the street dusts of Kashan.
Materials and Methods: A total of 48 urban street dust samples were collected and total concentrations of Pb, Cu, Zn, Fe, Cr, Ni, and Cd were determined in the dust samples. The geoaccumulation index was applied to assess heavy metals contamination. In addition, the spatial patterns of heavy metals concentrations in the street dust were determined using GIS.
Results: The results showed that the average concentrations of Zn, Cd, Cr, Fe, Ni, Pb and Cu in the street dust samples were 237.21, 0.43, 37.12, 16589.77, 13.62, 45.18 and 45.58 mg/kg, respectively. The average concentrations of Pb, Cu, Zn, and Fe were higher than their local background values. Based on geoaccumulation index, the heavy metals in the street dust were in the following decreasing order: Pb > Zn > Cu > Ni > Cd > Cr. According to the spatial analysis results, higher concentrations of heavy metals were observed in the city center and Kashan-Qom highway; whereas, lower concentrations were found in the residential regions.
Conclusion: Based on the obtained results, it seems the high concentrations of Pb, Zn and Cu and to a lesser extent Fe and Cd concentrations in the dust samples was derived from anthropogenic activities; whereas the concentration of Cr and Ni has been mostly affected by natural sources. The high concentrations of heavy metals in the street dusts of Kashan could be attributed to vehicle emissions and industrial activities.
