بررسي اثر عصاره آبي ميوه سماق(Rhus coriaria) درترميم زخم پوستي در موش صحرايي نر

Wound Healing Effect of Aqueous Extract of Rhus Coriaria in Rat

مقدمه: ترميم زخم يكي از پيچيده‌ترين وقايع بيولوژيكي بعد از تولد بوده و باعث جايگزيني بافت مرده توسط بافت زنده مي‌شود. هرگونه نقص درترميم زخم، مي‌تواند منجر به اختلالات پوستي مزمن شده و باعث كاهش شديد كيفيت زندگي و حتي مرگ شود. تاكنون دارويي كه بتواند به‌طور موثر سبب تسريع و پيشبرد روند طبيعي‌ترميم زخم در بدن شود، معرفي نشده و درمان زخم‌ها و سوختگي‌ها هنوز يكي از مشكلات اصلي كشورهاي پيشرفته است. با توجه به آن‌كه اثرات آنتي‌اكسيداني و ضدالتهابي در بهبود زخم، باارزش مي‌باشند و بعضي از گياهان دارويي داراي چنين اثراتي هستند، در اين مطالعه تاثير عصاره آبي ميوه سماق، برترميم زخم موردبررسي قرار گرفت. مواد و روش‌ها: بعد از ايجاد زخمي به قطر 5/2 سانتي‌متر بر ناحيه پشتي 45 رت نر، حيوانات به سه گروه 15 تايي (تيمار، شاهد و كنترل مثبت) تقسيم شدند. 24 ساعت بعد از ايجاد زخم گروه تيمار هرروز به ميزان 5/0 گرم عصاره آبي ميوه سماق،گروه كنترل مثبت پماد موپيروسين 2% و گروه شاهد بدون دريافت تيمار نگهداري شدند. درصد انقباض زخم در روزهاي صفر ،3 ،5 ،8 ،10، 12 و 15 محاسبه گرديده و آناليزهاي بيوشيميايي و بررسي‌هاي هيستوپاتولوژي، در روزهاي 5 ، 10 و15 انجام پذيرفت. براي بررسي قدرت آنتي‌اكسيداني و ضدالتهابي عصاره سماق، از اندازه‌گيري ميزان فعاليت آنزيم ميلوپراكسيداز استفاده شد. داده‌هاي به‌دست‌آمده توسط نرم‌افزار SPSS تحت تجزيه‌وتحليل آماري قرار گرفتند. نتايج: مقايسه اوليه درصد انقباض زخم، حاكي از افزايش معني‌دار درصد انقباض زخم در رت‌هاي تيمار شده با عصاره سماق در روزهاي 8 و 15 بعد از ايجاد زخم نسبت به گروه شاهد است. افزايش معني‌دار آماري در نمره بافت‌شناسي رت‌هاي تيمار شده با عصاره سماق ، نسبت به گروه شاهد ديده شد. نتايج حاصل از اين مطالعه كاهش معني‌دار (P < 0.05) فعاليت آنزيم ميلوپراكسيداز در روز 10 بعد از ايجاد زخم، در رت‌هاي تيمار شده با عصاره سماق نسبت به گروه شاهد را نشان داد. بحث و نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد كه عصاره سماق علاوه بر افزايش سنتز كلاژن، سرعت اپيتلياليزاسيون و انقباض زخم باعث كاهش التهاب و نفوذ ماكروفاژها و نوتروفيل‌ها به محل زخم در فاز التهابي مي‌شود و از اين طريق در تسريع روندترميم زخم موثر بوده و مي‌تواند به‌عنوان يك داروي مناسب براي درمان زخم به كار رود.