ارزيابي الگوي بومي مسكن تركمن در طرح بهسازي مسكن روستايي (مطالعه موردي: دهستان آق آباد شهرستان گنبدكاوس)

The evaluation of indigenous pattern of Turkmen’s housing in “Improvement of rural housing“ Plan (Case study: AqAbad district in GonbadKavoos)

الگوي بومي مساكن روستايي هر ناحيه متاثر از عوامل طبيعي و اكولوژيكي شكل ميگيرد و بر پايه نگرش سيستمي همه اجزاي آن داراي پيوندهاي ساختي - كاركردي بوده و همواره طي روندهاي زماني تكامل مييابند. امروزه از منظر توسعه پايدار همانطوريكه درك دقيق و درست از بومشناسي مساكن روستايي مناطق مختلف كشور حايز اهميت است، شناسايي، حفظ و پايدارسازي الگوهاي بومي نيز بسيار ضروري است. طرح بهسازي مسكن روستايي يكي از مهمترين طرحهاي كالبدي است كه طي دهه اخير به سبب اختصاص تسهيلات بانكي كم بهره از سوي دولت در سراسر كشور با استقبال فراواني از طرف روستاييان روبرو شده است. اگرچه اين طرح به لحاظ رفع محروميت و مقاومسازي موفقيت قابل ملاحظهاي داشته است، اما به نظر ميرسد معيارهاي مربوط به الگوي بومي مساكن را كمتر مورد توجه قرار داده است. اين مقاله طرح بهسازي مسكن روستايي را در دهستان آق آباد واقع در شهرستان گنبدكاوس از اين دريچه مورد ارزيابي قرار داده است. شالوده روش تحقيق بر تبيين و تحليل دادههاي ميداني استوار است كه با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه از 280 خانوار نمونه بصورت تصادفي بدست آمده است. جامعه آماري نيز به دو گروه استفادهكنندگان تسهيلات بانكي (وام مسكن) و فاقد تسهيلات بانكي تقسيم شدند. نتايج تحقيق نشان داد، اگرچه اين طرح در زمينه ارتقا فرهنگ روستاييان در زمينه تهيه نقشه و پلان واحدهاي مسكوني، رعايت حريم امنيت و الگوي مصرف انرژي نتايج مثبتي داشته است، ليكن در زمينه بسياري از معيارهاي الگوي بومي مسكن تركمن از جمله: جانمايي خانه در حياط، جهتيابي خانه، تغيير كاركردهاي اقتصادي (كاهش فضاهاي مكمل) و ارتفاع بنا نتايج مناسبي نداشته است.

The indigenous pattern of rural housing is formed according to physical and ecological factors . it takes advantage of systemic approach in which all sub-systems have structural-functional links and evolve during the time. Nowadays, as understanding the ecology of rural housing in different parts of the country is important, the necessity of studying ,maintaining and sustaining the indigenous patterns are important, too. / the “Improvement of rural housing “ plan is considered as one of the most important physical plans that has broadly accepted by a large number of rural residents because of assigning low interest bank credits by the government. The plan has been successful in case of removal of deprivation and quake-resistant built-up, however, the plan has not achieved a lot of success in case of regarding the criteria of indigenous housing pattern. The present study has evaluated the “improvement of rural housing” plan in turkman sahra region based on the mentioned criteria. The applied method is an explanation-analitic one based on field study and field data collection.to do so,280 households were selected based on a random sampling. The sample also was divided into two groups: the group of people who have benefited the bank credits and another group without using bank credits. The findings of the study indicate that the plan has successes and shortcomings. successes include: the improving of rural culture in relation to plan and map of houses, regarding the security butter, and rebuilding energy-consuming pattern. shortcomings include: location of the house inside yard, houses, direction, alteration of economic functions, and the height of the buildings.