اثر تنظيم‎كننده‌هاي رشد بر كالوس‌زايي و باززايي درون شيشه‌اي گياه سياهدانه (Nigella sativa L.)

Effects of growth regulators on in vitro callogenesis and regeneration of black cumin (Nigella sativa)

سیاهدانه Nigella sativa L.)) یكی از مهمترین گیاهان دارویی متعلق به خانواده آلاله‌هاست. با وجود اهمیت بالای این گیاه دارویی، تاكنون گزارش‌های زیادی در زمینه كشت كالوس و ریزازدیادی آن در شرایط درون شیشه‌ای، ارائه نشده است. بنابراین با توجه به این موضوع در این مطالعه میزان كالوس‌زایی و باززایی ریزنمونه برگ سیاهدانه بررسی شد. ریزنمونه‌های برگ به‎دست آمده از گیاهچه‌های تولید شده در شرایط درون شیشه‌ای، روی محیط كشت MS حاوی تركیب دو تنظیم‌كننده رشد مختلف NAA و BAP در سه سطح به‎ترتیب (5/0، 1 و 5/1 میلی‌گرم در لیتر) و (2/0، 5/0 و 1 میلی‌گرم در لیتر) كشت شدند. به‎منظور ریشه‌دار كردن گیاهچه‌های باززایی شده از محیط MS2/1 با سه سطح (5/0، 1 و 5/1 میلی‌گرم در لیتر) از هورمون‌های  NAAو  IBAاستفاده شد. نتایج به‎دست آمده از این تحقیق نشان داد كه بیشترین درصد كالوس‌زایی در محیط MS حاوی 5/0 میلی‌گرم در لیتر NAA و 5/0 میلی‌گرم در لیتر BAP مشاهده شد و از بین تیمارهای هورمونی به‎كار گرفته شده، شاخه‌زایی فقط در محیط MS حاوی تیمار BAP با غلظت 0/1 میلی‌گرم در لیتر مشاهده شد و ریشه‌زایی نیز در محیطMS 2/1 حاوی NAA با غلظت 0/1 میلی‌گرم در لیتر مشاهده شد. نتایج به‎دست آمده نشان داد كه كالوس‌زایی، شاخه‌زایی و ریشه‌زایی سیاهدانه در محیط درون‌شیشه‌ای حساسیت بالایی را نسبت به سطوح مختلف تركیبات هورمونی نشان دادند.

Black cumin (Nigella sativa) is one of the most important medicinal plants belongs to Ranunculaceae. In spite of its significance in pharmaceutical industry, tissue culture and micropropagation of the species is not well studied yet. Hence, based on the issue we aimed to study its callogenesis and regeneration on leave explants of the species. In vitro provided  explants of leave were cultured on MS medium supplemented with NAA (0.5, 1, 1.5 mgL-1) and BAP (0.2, 0.5, 1 mgL-1). Half MS medium supplemented with 0.5, 1 and 1.5 mgL-1NAA and IBA were used for rooting the regenerated shoots. Results showed that higher percentage of callogenesis was observed on MS medium supplemented with 0.5 mgL-1NAA and 0.5 mgL-1 BAP. Shooting was observed on MS medium (1mgL-1BAP) and rooting on half MS (1 mgL-1NAA), respectively. Results indicated that callogenesis, shooting and rooting of black cumin are highly affected by hormonal combination levels.