تحليل سينوپتيكي پرفشار عربستان و اثر آن بر خشكسالي هاي جنوب و جنوب غرب ايران

Synoptic analysis of Saudi pressure and effect on drought the South and South West of Iran

در اين پژوهش، داده هاي بارش روزانه 28 ايستگاه سينوپتيك جنوب و جنوب غرب ايران در دوره ‌آماري 10 ساله (2009-2000) از سازمان هواشناسي جمع آوري گرديد. با استفاده ‌از شاخص بارش استاندارد (SPI) خشكسالي هاي منطقه استخراج گرديد. سال 2008 به عنوان خشك ترين سال انتخاب شد و نقشه هاي سينوپتيكي در 4 سطح فشار تراز دريا، ارتفاع و امگا در ترازهاي 850، 700 و 500 هكتوپاسكال در ماه هاي ژانويه، فوريه، مارس، آوريل، نوامبر و دسامبر مشخّص و تحليل شد. بررسي پربند مركزي بسته شده در 6 ماه بارشي سال 2008 به صورت روزانه در سطوح مختلف نشان داد كه در سطح 850 هكتوپاسكال 77/0، در سطح 700 هكتوپاسكال 98/0 و در سطح 500 هكتوپاسكال در 99/0 موارد پربند هاي ارتفاع ژئوپتانسيل بسته شده است. بررسي پربند مركزي بسته شده در 6 ماه مرطوب سال 2001 به صورت روزانه نشان داد كه در سطح 850 هكتوپاسكال در 68/0، در سطح 700 هكتوپاسكال در 83/0 و در سطح 500 هكتوپاسكال 77/0 موارد پربند هاي ارتفاع ژئوپتانسيل بسته شده است؛ بنابراين، سال 2008 كه خشكسالي شديدتر بوده، درصد بيشتري از پربند هاي مركز واچرخند بسته شده است. ديگر نتايج حاكي از اين است كه محور واچرخند بر روي خشكي، در سال هاي 2008 و 2001 به صورت شرقي غربي بوده است. اين وضعيّت، در تركيب واچرخند عربستان و واچرخند شمال آفريقا بيشتر ديده مي‌شود. از طرف ديگر، امتداد پشته در اين سال ها، بر روي ايران و عربستان قرار گرفته و پايداري را در منطقه مورد مطالعه حاكم نموده است؛ بنابراين ناوه مديترانه اي نمي‌تواند به عرض هاي پايين نفوذ كند و به سوي عرض هاي بالاتر حركت مي‌كند. نهايتاً نيمه جنوبي ايران تحت تأثير سامانه هاي بارشي قرار نمي‌گيرد. از طرف ديگر كم فشار سوداني فقط تا روي درياي سرخ پيشروي كرده و بر روي منطقه مورد مطالعه نفوذ نكرده است.

The present study aims at synoptic analysis of Saudi high and its effect on the drought of southern and southwest of Iran. Located in the south and southwest of Iran, the precipitation data of 28 synoptic stations during a 10year statistical period (2000 2009) are gathered from the Iran Meteorological Organization. Using the Standardized Precipitation Index (SPI), the drought period of the region was extracted, in which 2008 was considered as the driest year. Moreover, synoptic maps were determined and analyzed in 4 levels, called sea level pressure, height, and Omega at 850, 700 and 500 HP during January, February, March, April, November and December. The central closed contour of the precipitation in 6 months of 2008 on a daily basis at various levels revealed that geopotential height contour is closed at 850 hPa, 700 hPa, and 500 hPa as 0.77, 0.98 and 0.99 respectively. Besides, the central closed contour in 2001 during the 6 humid months showed daily that the geopotential height contours are closed at the level of 850 hp in 0.68, 700 hp in 0.83 and 500 hp in 0.77. Since there was a severe drought during 2008, it is revealed that more contour of center anticyclone is closed. Furthermore, centered anticyclone over land was as eastwest in 2008 and 2001 which is more common in the combination of north of Africa and the anticyclone of Saudi Arabia. In addition, the ridge has been locating on Iran and Saudi Arabia in recent years dominating the stability in the area. Therefore, Mediterranean trough cannot penetrate lower latitudes moving to higher ones. In conclusion, the southern half of Iran is not affected by precipitation systems. However, the low pressure of Sudan has been progressing on the Red Sea and not penetrating in the study area.