طراحي و روانسنجي ابزار سنجش سلامت معنوي بيماران مسلمان براساس آموزه‌هاي اسلامي

Development and Psychometric Assessment of Islamic Spiritual Health Scale for Muslim Patients Based On Islam Teachings

مقدمه: تا كنون مفهوم سلامت معنوي و ابزار سنجش آن براساس آموزه هاي اسلامي و شرايط بومي حاكم در ايران، تبيين نشده است. لذا مطالعه تركيبي حاضر، براي توسعه مفهوم سلامت معنوي در پرستاري براساس آموزه هاي اسلامي، طراحي و روانسنجي ابزار سنجش سلامت معنوي در بيماران به انجام رسيده است. روش كار: مطالعه حاضر يك مطالعه اكتشافي تسلسلي از نوع مطالعات تركيبي است. مرحله اول پژوهش، مطالعه اي كيفي به روش تحليل مفهوم مدل هيبريد در 5 مرحله انجام شد. تحليل داده ها براساس تحليل محتواي كيفي و با استفاده از نرم افزار MAXQDA 7 صورت گرفت. برمبناي تعريف و ويژگيهاي بدست آمده براي مفهوم سلامت معنوي براساس آموزه هاي اسلامي در پرستاري، پرسشنامه اوليه اي با 82 آيتم طراحي شد. در مرحله دوم يا كمي، يك مطالعه توصيفي مقطعي براي روانسنجي پرسشنامه طراحي شده بر روي 310 بيمار انجام شد. روانسنجي پرسشنامه مذكور براساس روايي صوري، محتوا، سازه و پايايي از طريق آلفاي كرونباخ، با استفاده از نرم افزار SPPS11 انجام شد. يافته ها: يافته هاي بخش كيفي مطالعه حاضر، تعريف سلامت معنوي، 30 ارجاعات تجربي، پيش آيندها و پيامدهاي آن براساس آموزه هاي اسلامي در بيماران مسلمان در ايران بدست آمد. در بخش كمي مطالعه حاضر، ابزار سنجش سلامت معنوي در بيماران مسلمان براساس آموزه هاي اسلامي، داراي 32 آيتم و در دو بخش آيتمهاي شناختي و رفتاري به دست آمد. نتيجه گيري: طراحي الگوي مراقبت پرستاري براي ارتقاي سلامت معنوي و پيگيري اثرات خدمات پرستاري بر سلامت معنوي بيماران، براساس زمينه حاكم بر جامعه ايران اسلامي صورت گيرد.

Introduction: Until now, the concept of spiritual health has not been explained according to Islamic teachings and Iranian culture and there is no appropriate scale. The aim of this study was to construct and validate a scale to measure the spiritual health of Islamic patients based on Islamic teachings in Iran. Methods: A mixed method study was done. In the first qualitative stage, a hybrid model with five stages was employed. Using the MAXQUDA 7 software, the data were analyzed according to qualitative content analysis. According to definition and attributes of spiritual health based on Islamic teachings, an 82 item scale wass developed. In the second stage, a quantitative, crosssectional study was carried out on 310 Muslims patients in Mashhad and Bojnord, Iran. Psychometrics of the scale was examined with face validity, content validity, construct validity and reliability using the SPSS 11 software. Results: At the qualitative stage, definitions, 30 empirical referents, insequences, and consequences were developed based on Islamic teachings. At the quantitative stage, the final scale of spiritual health, based on Islamic teachings consisting of 32 items with cognitive and behavioral domain, was developed. Conclusions: A nursing care model should be designed to promote spiritual health and follow up the outcomes should be based on the context of the Islamic society.