تجلي باورهاي ديني و مذهبي در آثار معماري ايران و عثماني ، مسجد شيخ لطف الله اصفهان ؛ (۹۸۱-۹۹۸ق. /۱۶۰۲-۱۶۱۹ م.) و مسجد سليمانيه استانبول (۹۲۹-۹۳۶ ق./۱۵۵۰-۱۵۵۷ م.)

حكومت صفويان (907-1142ق/1501-1736 م.) يكي از مهم ترين دوره هاي تاريخي ايران به شمار مي آيد، چرا كه طي آن ايران از ثبات و يكپارچگي برخوردار گرديد، دوراني كه معرف مهارت هاي معماري است. مسجد شيخ لطف الله يكي از اين شاخص هاست. ديگر امپراتوري جهان اسلام، حكومت عثماني (698-1341ق /1299-1923 م.) بود. مساجدي كه براي سلاطين ساخته شدند، نمونه كاملي از ساختار برجسته و آيين زيباشناختي آن دوره محسوب مي شوند. مسجد «سليمانيه» يكي از اين موارد است. سلسله هاي صفوي و عثماني داراي گرايش هاي مذهبي بودند و بازتاب آن را مي توان در هنر و معماري مشاهده نمود. در اين پژوهش براساس روش توصيفي- تحليلي؛ به بررسي تجلي باورهاي ديني و مذهبي در آثار معماري ايران و عثماني، مسجد شيخ لطف الله اصفهان و سليمانيه استانبول پرداخته خواهد شد. پژوهش نشان مي دهد باورهاي ديني حاكمان و سپس، جهان بيني سازندگان در معماري آنها نهفته است و استفاده از دين و مذهب سنگ بناي هر دو حكومت را تشكيل مي داد. نفوذ دين بر هنر و معماري صفوي بيش از عثماني بود. شايد بتوان علت را در معمر بودن حكومت عثماني جستجو نمود كه اوج تاثير باورهاي ديني بر هنر صفوي، با تسامح عثماني در مواجهه با اديان، مقارن گرديد. معمار دربار عثماني در ابتدا كيش مسيحيت داشت. شايد به اين جهت در مسجد سليمانيه، تاثير مسيحيت را مي توان در كنار اسلام تسنن مشاهده نمود، در حالي كه مسجد شيخ لطف الله مبين تفكرات تصوف و شيعي است.