مفهوم عدالت از نظر فقهاي مذاهب خمسه و نقد و بررسي آن

The Concept of Justice from the Viewpoint of the Jurisprudents of the Five Schools of Law along with its Analysis and Criticism

ماهيت بحث اين مقاله «عدالت قاضي» مي‌باشد. «عدالت» از منظر فقهاي مذاهب خمسه، تعاريف متفاوت و مختلفي دارد. فقهاي شافعيه، عدالت را پرهيز از گناهان كبيره و عدم اصرار بر گناهان صغيره تعريف كرده‌اند. حنابله، آن را اعتدال حالات شخص در رفتار و گفتار مي‌دانند. از نظر مالكيه حفاظت دين‌دارانه از ارتكاب گناهان كبيره و نگهداري خود از گناهان صغيره، اداي امانت و تعامل نيكو داشتن است. حنفيه آن را استقامت در امور اسلامي، اعتدال عقل و مباره با هواي نفس مي‌دانند. فقهاي اماميه نيز دو ديدگاه دارند: برخي مفهوم عدالت را از قبيل ملكه دانسته‌اند و برخي ديگر ملكه بودن عدالت را صرفاً مستند به معناي لغوي آن مي‌دانند. در اين راستا برخي قائلند كه عدالت داراي حقيقت شرعيه نيست و برخي ديگر تعاريف ديگري ارائه داده‌اند. در اين مقاله، ادله اقوال فقها در اين باره، مورد نقد و بررسي قرار مي‌گيرد.

The nature of this article is "justice of judge". "Justice" from the viewpoint of Jurisprudents of the Five Schools of Law has many different definitions. Shafi'iyya Jurisprudents have defined justice as abstaining from major sins and not insisting on minor sins. Hanbalis define it as moderation of the Man in behavior and speech. According to Malikiyya, justice is pious safeguard of committing major sins and holdings oneself from minor sins, fulfilling trusts and good interaction. Hanafiyyah consider it as forbearance in Islamic affairs, moderation of Wisdom and fighting sensual passions. Shiite Jurisprudences also have two views: Some have considered the concept of justice as a faculty and others merely consider its being a faculty as a matter of literal meaning. In this regard some believe that Justice is not a religious technical term. Others have offered different definitions. In this paper, the evidence of Jurisprudents will be discussed.