آثار خانوادگي و اجتماعي رفق و مدارا از منظر فريقين

Familial and Social Effects of Kindness and Compliance from the Perspective of Sunni and Shiite Schools

زندگي خانوادگي و اجتماعي، با ناملايمات و مشكلاتي آميخته است كه از تزاحم منافع افراد با يكديگر ناشي مي‌شود. در صورتي كه اين ناملايمات استمرار يابد، نه تنها افراد، بلكه نهاد خانواده و جامعه با انحطاط و نابودي مواجه مي‌شوند. اسلام به منظور تحكيم روابط خانوادگي و اجتماعي، مراعات اصولي، همچون «رفق» و «مدارا» را پيشنهاد مي‌كند. آگاهي از آثار خانوادگي و اجتماعي رفق و مدارا، خانواده‌ها را تشويق مي‌كند، تا در ناملايمات واكنش منطقي نشان داده، از تندروي بپرهيزند. در اين صورت، افراد و اعضاي خانواده با انعطاف‌ خردمندانه، زندگي خانوادگي را سرشار از آرامش، همدلي و همراهي مي‌نمايند و از طرفي آرامش و كمال را براي ديگران نيز به ارمغان مي‌آورند. اصول رفق و مدارا در مقام تعامل افراد با يكديگر در احاديث فريقين و نيز آثار علماي اماميه و اهل‌سنت از همان سده‌هاي نخستين اسلام مورد اهتمام بوده است. پژوهش حاضر به روش توصيفي ـ تحليلي، اصول رفق و مدارا را در منابع فريقين مورد بررسي قرار داده و برجسته‌ترين آثار آنها را در روابط خانوادگي و اجتماعي تبيين مي‌نمايد. دستاوردهاي مقاله نشان مي‌دهد كه سلامت جسمي و رواني، آرامش، بركت، بهره‌مندي مشروع، رزق وافر و تربيت سالم فرزندان، از جمله آثار خانوادگي، و كينه زدايي، امنيت، محبوبيت، پايداري روابط اجتماعي و تأليف قلوب، از جمله آثار اجتماعي رفق و مدارا هستند.

Familial and social life is full of certain troubles and problems emanating from the conflict of interests of individuals. If these disorders continue, not only individuals but the family and the society would face decadence and destruction. Islam proposes certain principles such as kindness and compliance in order to consolidate the familial and social relations. It encourages the families to take logical reactions to these troubles and avoid extreme behaviors. In this case individuals and members of the family fill the familial life with peace, compassion, and sympathy following a wise flexibility. They also offer peace and perfection to others. The principles of kindness and compliance in the interactions of different people have been among major concerns of the Sunni and Shiite traditions and sources from the very early centuries of Islam. The present article studies the principles of kindness and compliance in Sunni and Shiite sources following a descriptive and analytical method explaining their most prominent effects in familial as well as social relations. The outcomes of the article indicate that physical and spiritual health, peace, security, legitimate enjoyment, abundant provision, and good upbringing of children are among the familial effects of kindness and compliance. On the other hand, eliminating enmities, security, popularity, lastingness of social relations and the winning over of hearts are among the social effects of kindness and compliance.