واكاوي مفهوم” مشاركت و مداخله در آموزش فرزندان“ از ديدگاه والدين و معلمان

Examining the concept of participation and involvement in childrenʹʹs education: A reflection on parents and teachers’ perception

پژوهش حاضر با هدف بررسي درك اوليا و معلمان از پديده مشاركت و مداخله والدين در آموزش و پرورش فرزندان صورت گرفت. روش بررسي اين پژوهش مدل آميخته‌ي اكتشافي است. ميدان تحقيق معلمان و والدين مدارس دخترانه سه دوره تحصيلي (ابتدايي، راهنمايي و دبيرستان) شهر كرمانشاه بود. جمعاً 200 نفر از معلمان و 210 نفر از والدين (110 نفر زن و 100 نفر مرد) از مناطق مختلف اقتصادي– اجتماعي شهر كرمانشاه به عنوان نمونه آماري در بخش كمي تحقيق انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در بخش كيفي يك پروتكل مصاحبه نيمه ساخت يافته و در بخش كمّي پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته مبتني بر مولفه‌هاي بخش كيفي و ادبيات پژوهشي بود كه با روش تحليل عاملي اكتشافي و ضريب آلفاي كرونباخ روايي و پايايي پرسشنامه مورد تاييد قرار گرفت. از داده‌هاي حاصل از مصاحبه مقوله‌هاي چگونگي مشاركت در آموزش، نوع تعامل و تاثيرات رواني و اجتماعي مشاركت استخراج گرديد. تقريباً هيچكدام از والدين تعمداً در فرايند آموزشي مداخله نكرده بودند و شواهدي از هم‌فكري والدين جهت مشاركت گروهي مشاهده نشد. تحليل‌ها نشان داد كه اگرچه والدين از لحاظ نظري از اهميت مشاركت والدين در آموزش فرزندانشان تا حدي آگاهند اما در عمل به دلايل مختلف چندان در اين فرايند درگير نيستند. والدين اذعان داشتند كه ارتباط كمي با معلمان دارند و از مشكلات آموزش فرزندانشان آگاهي كافي ندارند. ميزان مشاركت داوطلبانه آن‌ها در فرايند تحصيل فرزندانشان در سطح پايين بود و راهنمايي به فرزندانشان را در فرايند انجام تكاليف را نيز خيلي نادر گزارش كرده بودند. والدين در مقايسه با معلمان بيشتر خواهان تشويق فرزندانشان در انجام كارهاي مدرسه بودند. در بين اوليا مادران بيش از پدران دانش‌آموزان علاقمند به مسوليت‌پذيري در فرايند تحصيل فرزندانشان بودند. اما نوعي عدم تفاهم بين والدين و معلمان در چگونگي مداخله آموزشي وجود داشت. معلمان خيلي راغب نبودند كه والدين در فرايند آموزش مداخله كنند. پژوهش حاضر توصيه مي‌كند وقتي ابتكارات و برنامه‌ها مبتني بر روابط احترام‌آميز و اعتماد بين كاركنان مدرسه و خانواده‌ها باشند در ايجاد و نگهداري پيوندهايي كه پيشرفت تحصيلي دانش‌آموزان را حمايت مي‌كند خيلي كارآمدتر خواهند بود. برقراري روابط مثبت با والدين و ارايه روش‌هاي عملي به موفقيت آموزشي فرزندانشان كمك مي‌كند اما عناصر ديگر مانند بهبود بخشيدن به برنامه درسي و آموزش نيز ضروري هستند.

This paper aims to study parents’ and teachers’ perception of the parent participation phenomenon in education. A mixed-methods sequential explanatory design was applied. Participants included 200 teachers and 210 parents who were selected via multi-stage cluster sampling from different socio-economic regions of Kermanshah City. In order to collect data, initially some semi-structured interviews were held. Subsequently, based on highlighted components from interviews, a questionnaire was designed for gathering quantitative data. The validity and reliability measures of the questionnaire were confirmed via exploratory factor analysis and Cronbach’s Alpha. Factors representing quality and mechanisms of participation, types of interaction and psychological and social impacts of participation were derived from the interviews. The findings revealed that almost all of the parents had not been purposefully involved in the educational performance of their children and there was no evidence of parental cooperation as a group was surfaced. The findings indicated that although the parents to a large extent were aware of the importance of their involvement in their children’s education in practice they failed to engage in this activity for several reasons. The parents stated that they were rarely in touch with teachers and were not fully aware of their children’s learning difficulties. In addition the extent of parents’ voluntary participation in the education process of their children was not satisfactory and they rarely helped and guided their children with their homework. Furthermore, despite teachers, parents want that their children to be encouraged to do their school work. Also, unlike the childrenʹs fathers, their mothers were more interested in accepting responsibility for the education of their children. However, there is some kind of disagreement between teachers and parents on how to participate in educational affairs. Thus, teachers were unwilling to allow parents to be involved in the educational process. Finally, the findings revealed that in addition to the teachers and parents support as effective factors regarding the students’ habits of study and effort, the studentsʹ opinions should be taken into account and considered seriously.