بررسي پديدار اخلاقي توبه و استغفار در نهج البلاغه و چهل حديث امام خميني با رويكرد بينامتني

A Survey on The Ethical Phenomenon of “Repentance and Asking for forgiveness” In Nahj al-Balagha and Alarba’un Hadithan Through Intertextual Approach

توبه و استغفار موضوعي است كه در نهج‌البلاغه و آثار متأثر از آن بسيار به آن پرداخته شده‌‌‌‌‌‌، از ميان آثار متأخر متأثر‌‌‌‌‌‌، كتاب چهل حديث امام خميني ديدگا‌ها و بياناتي را از امام خميني در موضوع توبه و استغفار در بردارد‌‌‌‌‌‌، كه نشانگر اين مسأله است كه امام خميني از مفاهيم و ادبيات كلام امام علي (ع) در موضوع مذكور تأثير به سزايي گرفته است. بينامتنيت از جمله روشهاي مطالعاتي جديد مي باشد كه به ارتباط و تعامل بين متون مي پردازد؛ بر اساس اين نظريه متون و گويندگان آنها متأثر از يكديگر بوده و آگاهانه و يا ناخودآگاه از آثار پيش از خود يا معاصر با خود بهره جسته اند . اين پژوهش بر آن است كه بينامتنيت ‌‌‌نهج‌البلاغه را در چهل حديث امام خميني در موضوع توبه و استغفار بررسي نمايد‌‌‌، تا بتواند تحليل نويني از شيوه اقتباس و نحوه تأيرپذيري اين انديشمند بزرگ معاصر در تأليفاتش ارائه دهد . با تأمل در خوانش دو متن‌‌‌‌‌‌، مي توان به اثبات سيطره و تأثير فراوان كلام امام علي (ع) بر عارفان و نكته سنجاني همچون امام خميني دست يافت.با تحليل و بررسي روند بينامتنيت دو متن‌‌‌، بيشترين فراواني به روابط بينامتني مضموني و از نوع نفي متوازي و سپس به روابط بينامتني لفظي از نوع نفي جزئي تعلق پيدا مي كند .

Repentance and asking for forgiveness are the two subjects dealt with a lot in Nahj al-Balagha and other works influenced by it. Among the contemporary works, Alarba’un Hadithan by Imam Khomeini contains views and ideas about the issue of repentance and asking for forgiveness. This shows that Imam Khomeini was effectively under the influence ofImam Ali’s ideas and literature. On the other hand, one of the new methods of studying a text is intertextuality which is dealing with connection and relations between texts; according to this method, texts and their writers are under influence of each other and they benefit consciously or unconsciously from their former or contemporary works. Therefore,this research is trying to review Inter textuality of Nahj al-Balagha in Alarba’un Hadithan by Imam Khomeini on the issue of repentance and asking for forgiveness, in order to provide a new analysis from Imam Khomeini’s adopted methods and the ways of being influenced by Nahj al-Balagha. Reviewing the two texts reveals the reign and great influence of Imam Ali’s words on mystics such as Imam Khomeini. Also, through intertextual analysis of the two texts, the research comes to this conclusion that the most frequent theme of intertextual relation is the purports one which comes from the parallel negation type and then the rhetorical intertextual relation drawing from particular negation type.