اثر تنش شوري بر ميزان و تركيب اجزاء اسانس و خواص آنتي‌اكسيداني گياه بومادران (Achillea millefolium L.)

Effect of salinity on quality and quantity of essential oil components and antioxidant activity in yarrow (Achillea millefolium L.)

این پژوهش به‌منظور بررسی اثر شوری بر میزان و تركیب اجزاء اسانس و خواص آنتی‌اكسیدانی گیاه بومادران (Achillea millefolium L.) در قالب طرح كاملاً تصادفی با چهار تیمار شوری شامل سطوح صفر (شاهد)، 50، 100 و 150 میلی‌مول در لیتر كلرید سدیم و چهار تكرار در شرایط كنترل شده گلخانه‌ای انجام شد. اسانس گیاه با استفاده از دستگاه كلونجر استخراج و با استفاده از روش‌های كروماتوگرافی گازی و كروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی اجزای تشكیل‌دهنده آن تفكیك و شناسایی گردید. سپس میزان پرولین برگ و فعالیت آنتی‌اكسیدانی عصاره در غلظت‌های مختلف اندازه‌گیری شد. نتایج بررسی درصد وزنی اسانس افزایش معنی‌داری را در تیمار شوری 150 میلی‌مول در لیتر نشان داد. عمده‌ترین تركیب‌های تشكیل‌دهنده اسانس عبارت بودند از: دلتا-كادینول، ترانس بتا-فارنسن، آلفا-بیسابولول، كاریوفیلن اكساید، بورنئول و منتون كه با افزایش شوری میزان این تركیب‌ها افزایش نشان داد. برخی تركیب‌ها مانند سابینن، سیس-بتا-اوسیمن و سیس-گاما-بیسابولن فقط در تیمار شاهد و تركیب‌هایی مانند منتون، بتا-بیسابولون، اپی-بتا-سانتالن و 8،1-سینئول فقط در گیاهان تیمار شده با نمك مشاهده شدند. البته محتوای پرولین در تمامی تیمارها در مقایسه با نمونه شاهد افزایش نشان داد. بررسی فعالیت مهار رادیكال DPPH عصاره متانولی گیاه نیز نشان داد كه خاصیت آنتی‌اكسیدانی و قدرت احیاءكنندگی عصاره با زیاد شدن غلظت شوری، افزایش یافته است و در واقع شوری تولید تركیب‌های آنتی‌اكسیدانی بومادران را افزایش داده‌است.

This research was aimed to investigate the effect of salinity on quality and quantity of essential oil components and antioxidant activity in Achillea millefolium L. The study was conducted in a completely randomized design in greenhouse, controlled environment, with four treatments including 0 (control), 50, 100 and 150 mM NaCl and four replications per treatment. The essential oil was first extracted and the active components of the essential oil were separated and identified by gas chromatography (GC) and gas chromatography-mass spectrometry (GC-MS) methods. Then, the proline content in fresh leaf and antioxidant activity of methanolic extract were determined. According to the results, the essential oil yield showed a significant increase at 150 mM NaCl. Regarding the essential oil composition, the main compounds were delta-cadinol, trans-beta-farnesene, α-Bisabolol, borneol, caryophyllene oxide, and menthone, showing an increase with increasing salinity. Some compounds such as sabinene, cis-β-ocimene, cis-γ-bisabolene were only detected in control treatment. Menthone, beta-bisabolene, epi-beta-santalene, and 1,8-cineole were only detected in the plants treated with salt. Proline content was increased with increased concentration of NaCl. The results showed that radical scavenging activity and reducing power of yarrow extract increased with increasing of salinity concentration. Our findings suggest that salt stress increases the antioxidant compounds in Achillea millefolium.