تشريح مقايسه‌اي برگ در گونه‌هاي ايراني سرده Phlomoides از تيره نعناييان

Comparative leaf anatomy of Iranian Phlomoides (Lamiaceae)

سرده Phlomoides يكي از بزرگترين و چالش برانگيزترين سرده هاي طايفه Phlomideae است. مطالعه تشريح مقايسه اي دمبرگ و پهنك برگ در 17 گونه Phlomoides به نمايندگي از چهار بخشه اين سرده در ايران، به منظور تخمين زدن اهميت صفات تشريحي در تعيين حد و مرزهاي درون سرده اي و بين گونه اي انجام شد. صفات تشريحي كه در پژوهش حاضر به دست آمد، مطالعات پيشين در مورد اين گروه را تأييد مي نمايد. به نظر مي رسد تشريح دمبرگ و برگ در تقيسمات درون سرده اي، مانند تعيين حد و مرز بين بخشه ها مي تواند بسيار مفيد باشد. از جمله مهم ترين صفات تشريحي مطالعه حاضر مي توان به صفات: شكل مقطع عرضي، طول محور پشتي و پشتيشكمي، دسته آوندي مركزي، وجود يا فقدان غلاف آوندي، ضخامت آبكش، ضخامت بافت چوبي، نوع و ضخامت لايه هاي كلانشيم گوشه اي و مماسي اشاره كرد. بر اساس نتايج حاصل از پژوهش حاضر، تمام گونه هاي بخشه Eremostachys به واسطه داشتن صفات تشريحي مشترك از ساير بخشه هاي اين سرده قابل تفكيك هستند، در حالي كه تمام گونه هاي بخشه Filipendula فاقد يك صفت مشترك تشريحي بوده، نياز به بازنگري دارند.

Phlomoides (Lamiaceae: Lamioideae) is a species rich, widespread, and taxonomically complex genus. A comparative anatomical study of the petioles and leaf lamina of 17 Phlomoides taxa representing 4 sections of the genus distributed in Iran was carried out to evaluate interspecific relationships and anatomical features that may be useful in species identification and subgeneric classification. The general leaf anatomy of Phlomoides species presented here corroborates earlier studies in Lamiaceae and on a few studied species in the genus. Leaf anatomy provides valuable characters that are useful in subgeneric classification as well as species discrimination in Phlomoides. The most important diagnostic characters are as follows: the shape of transverse section, length of ventral and dorsiventral axis, number of median bundles in the petiole, number of cell layers of palisade and spongy parenchyma, type and thickness of collenchyma as well as trichome type. Based on the present study and in accordance with previous works, some large sections such as Eremostachys appears to be natural, while circumscription of sect. Filipendula should be revised.