پترولوژي و ژئوشيمي توده‌هاي نفوذي گابرويي و ديوريتي منطقه نبي‌جان (جنوب‌باختر كليبر، شمال‌باختر ايران): نگرشي بر ماگماتيسم پس از برخورد

Petrology and geochemistry of Nabijan gabbroic and dioritic plutons (south west Kaleybar, NW Iran): an implication for postcollision magmatism

در منطقه نبي جان واقع در جنوب باختر شهرستان كليبر توده هاي نفوذي با تركيب گابرو و ديوريت رخنمون دارند. بر اساس مطالعات صحرايي، توده ديوريتي جوان تر بوده، به درون گابروها نفوذ كرده است. بررسي تركيب ژئوشيميايي اين دو توده بيانگر وجود تفاوت هاي اساسي بين آنهاست. تغييرات اكسيدهاي اصلي در برابر SiO2 و Mg# و همچنين، نسبت هاي عناصر كمياب در اين توده ها بيانگر تأثير فرآيندهاي تفريق و آلايش پوسته اي (AFC) بر تركيب اين سنگ هاست. با اين وجود، با توجه به ويژگي هاي ژئوشيميايي، خاستگاه اين دو توده از يك ماگماي واحد است. تفاوت در تركيب ژئوشيمي اين دو توده ناشي از تبلور تفريقي و جدايش برخي كاني ها از ماگماي اوليه است. به گونه اي كه در مراحل نخستين، كاني هاي اليوين، ارتوپيروكسن، كلينوپيروكسن و پلاژيوكلاز غني از كلسيم از تركيب ماگما جدا شده و سنگ هاي گابرويي را به وجود آورده است. جدايش اين كاني ها ماگماي باقيمانده را از آب و عناصر ناسازگار غني كرده است و با تبلور كاني هاي آمفيبول، بيوتيت، پلاژيوكلازهاي غني از سديم همراه با مقادير كمي كلينوپيروكسن سنگ هاي ديوريتي تشكيل شده اند. تفريق و جدايش اين كاني ها ويژگي هاي توله ايتي و كالك آلكالن را به ترتيب به گابروها و ديوريت هاي نبي جان داده است. توده هاي گابرويي و ديوريتي منطقه نبي جان هم ويژگي هاي ژئوشيميايي حاشيه هاي فعال قاره اي و هم ويژگي هاي ماگماي درون صفحه اي را از خود نشان مي دهند. اين ويژگي ها مربوط به جايگاه هاي پس از برخورد پوسته هاي قاره اي است.

The Nabijan gabbroic and dioritic plutons outcropped at the southwest Kaleybar town. According to the field studies the diorite is younger than gabbro and crosscut the gabbroic pluton. Geochemical data reveal clear geochemical difference between the Nabijan gabbroic and dioritic compositions. Variations of major oxides versus SiO2 and Mg# and trace element ratios indicate that the composition of Nabijan intrusive bodies were modified by fractional crystallization and crustal contamination (AFC) processes. However the geochemical characteristics of the Nabijan plutons suggest a same source for them. According to mineralogical and geochemical data, fractionation and/ or accumulation of olivine, orthopyroxene, clinopyroxene and Carich plagioclase at the first stage has formed the gabbroic body. Due to fractionation of the above mentioned minerals, the composition of the remained magma has enriched by fluids and incompatible elements. At the final stage the Nabijan diorites has formed by crystallization of amphibole, biotite, Narich plagioclase accompanied with minor amounts of clinopyroxene. The fractionation/accumulation of the mentioned mineral associations has caused to possess tholeiitic and calcalkaline character for the Nabijan gabbroic and diorites, respectively. The geochemical features of the Nabijan intrusive rocks show hybrid characteristics among active continental margin and within plate tectonic settings. These features can visible in continental postcollision settings.