سنگ‌شناسي، ژئوشيمي و جايگاه زمين‌ساختي توده‌هاي نفوذي محدوده جنوب‌باختري سرخ‌كوه (بلوك لوت، خاور ايران)

Petrology, geochemistry and tectonic setting of intrusive rocks in the southwest of SorkhKuh (Lut Block, eastern Iran)

محدوده جنوب باختري سرخ كوه در 120 كيلومتري جنوب باختري شهر بيرجند قرار گرفته و بخشي از مجموعه آتشفشانيآذرين دروني ترسيري در باختر بلوك لوت است. زمين شناسي منطقه شامل سنگ هاي آتشفشاني با تركيب آندزيت و بازالت بوده كه نفوذ توده هاي نفوذي در مراحل زماني متفاوت با تركيب هورنبلندديوريت، هورنبلندميكروديوريت، هورنبلندديوريت پورفيري، هورنبلندكوارتزديوريت پورفيري و بيوتيت كوارتزمونزونيت در آنها موجب دگرساني گسترده اي شده است. بافت توده هاي نفوذي منطقه بيشتر پورفيري، گرانولار و پويي كيليتيك است. كاني هاي اصلي تشكيل دهنده اين توده هاي نفوذي هورنبلند و پلاژيوكلاز بوده و در بيوتيت كوارتز مونزونيت كاني هاي بيوتيت و كوارتز نيز حضور دارند. تركيب توده هاي نفوذي در محدوده متاآلومينوس تا كمي پرآلومينوس بوده، اغلب ماهيت كالك آلكالن دارند اما برخي توده هاي ديوريتي ماهيت تولييتي نيز دارند. توده هاي نفوذي منطقه در محدوده گرانيت هاي كمان هاي آتشفشاني واقع شده و متعلق به گرانيتوييدهاي سري مگنتيت (يا I) هستند. در بررسي عناصر فرعي و خاكي نادر، غني شدگي عناصر (LILE، Ba، K، Cs و Sr)، كاهيدگي عناصر (HFSE، Nb، P و Ti) و غني شدگي عناصر LREE نسبت به HREE ديده مي شود كه از ويژگي هاي شاخص ماگماي توليد شده در پهنه فرورانش است. مقادير بالاي (Eu/Eu*) در ديوريت كالك آلكالن و تولييتي (بين 9/08/0) و در بيوتيت كوارتزمونزونيت (5/1) و همچنين، غني شدگي Sr به ويژه در توده بيوتيت كوارتزمونزونيت (ppm 900) نشان دهنده نبود پلاژيوكلاز در خاستگاه اين ماگماست. تهي شدگي Nb و مقدار بالاي Zr/Nb آلودگي اندك ماگما با پوسته قاره اي را نشان مي دهد. مقدار نسبت (LaN/YbN) نيز كم بوده، بين 95 متغير است. ماگماي مولد توده هاي نفوذي از حدود 1 تا 5 درصد ذوب بخشي گارنتاسپينل لرزوليت (با مقدار كم گارنت) و در عمق حدود 60 كيلومتر گوشته بالايي تشكيل شده است.

The southwest of Sorkhkuh area is located in 120 km SW of Birjand city and it is a portion of the Tertiary volcanicplutonic rocks in the west of the Lut block. Geology of this area comprising andesitic and basaltic volcanic rocks, which have intruded by intrusive rocks, at different stage, such as hornblende diorite, hornblende microdiorite, hornblende diorite porphyry, hornblende quartz diorite porphyry and biotite quartz monzonite caused extensively alteration in volcanic rocks. The texture of intrusive rocks is porphyritic, granular and poikilitic. Hornblende and plagioclase are two common minerals in these intrusive rocks and biotite and quartz are common in biotite quartz monzonite. Composition of intrusive rocks show metaluminous to low peraluminous nature with calcalkaline and sometimes tholeiitic affinities in diorites. These intrusive rocks belong to volcanic granite arc and magnetite (or I) series granitoids. Enrichment of LILE (Ba, K, Cs and Sr), depleted of HFSE (Nb, P, Ti) and enrichment of LREE versus HREE indicated that magma formed in subduction zone environment. The high ratios of Eu/Eu* (0.80.9 in all diorite rocks and 1.5 in biotite quartz monzonite) and also enrichment of Sr especially in biotite quartz monzonite (900 ppm) shows there were no plagioclase in the source of magma. Depletion of Nb and high amount of Zr/Nb show low contamination of crust in magma. The (LaN/YbN) is low between 59. The magmatic source of intrusive rocks had been generated from 1 to 5% of partial melting of garnetspinel lherzolite (low garnet) and in 60 km asthenosphere depth.