همپايگي ساخت‌هاي متن و آيات در «نفثه المصدور» و «التوسل الي الترسل»

Parataxis in Textual Structures and Ayahs in NafathatolMasdūr and AlTavassol

نويسندگان براي اهداف زيباشناسانه از جمله تأثير كلام در مخاطب، آفرينش سبك، موسيقايي و برجسته نمودن سخن، از انواع امكانات زباني از جمله «ساخت‌هاي همپايه» سود جسته‌اند. در دو كتاب «نفثه المصدور و التوسل الي الترسل» از متون فني سده ششم و هفتم كه كاربرد آيات قرآني در آن‌ها بسامد دارد، مولفان با تسلط بر قرآن و نظام ساختاري و مفهومي آن، آيات را با متن خود همپايه نموده‌اند. اين همپايگي در ساخت‌هايي كه داراي سازه‌هاي دو يا چندگانه است با يكي از حروف ربط پيوند خورده و در لايه‌هايي كه سازه‌هاي آن ارزش «نحوي، بلاغي و آوايي» يكساني دارند، شكل مي‌گيرد. ساخت‌هاي همپايه‌ با ارزش«نحوي» در وظيفه‌هاي دستوري مضاف اليهي، مفعولي، مسندي و جمله‌هاي مركب در نقش‌هاي پيرو توضيحي، مفعولي، متممي به‌كار رفته است. سازه‌هاي همپايه‌ در نقش «بلاغي» از آرايه‌هاي تسجيع، ترصيع، موازنه، تضاد،  مقابله، تشبيه و تمثيل، نظام موسيقايي گرفته و در نقش «آوايي» با آواهاي القاگر و صدا معنا در ساخت‌هاي هر دو كتاب قابليت خوش خواني ايجاد نموده است. در پژوهش حاضر، اين نقش‌ها در ساخت‌هاي مشترك متن و آيات در هر دو كتاب بررسي شده، روابط معنايي سازه‌ها  كه توانسته پيام آيات و متن را به مخاطب منتقل ‌كند، در انواع رابطه‌هاي ترادف ، افزايش، تقابل، توالي، تاكيد، نفي و... بازكاوي شده است.

For aesthetic purposes such as the impact of words on the audience, creation of style, musicalizing and accentuating speech, writers have benefited from a variety of linguistic possibilities such as “Paratactic Structures”. In the books "NafathatolMasdūr " and "AlTavassol Ela alTarassol”, which are considered technical texts, in which Qur'anic ayahs are frequent, written in the sixth and the seventh centuries, the authors, through mastering the Qur'an and its structural and conceptual system, coordinated ayahs with their own texts. In constructions with two or multiple structures, this coordination is linked with one of the coordinating conjunctions and is formed in the layers whose structures have similar "syntactic, rhetorical and phonetic" values. Coordinating structures with syntactic values have been applied in grammatical functions such as genitive, accusative, predicate. They are also used in compound sentences having explanatory dependent, accusative, and complementary functions. In rhetorical functions, coordinating structures have used figures of speech such as internal rhythm, crossed rhyme, internal line balance, oxymoron, confrontation, metaphor, simile, and musical system. In phonetic functions, coordinating structures with inducible and soundmeaning voices in the structures of both books have created the capacity for pleasant reading. In the present study, these roles in the common structures of text and ayahs in both books were examined. Semantic relationships of structures that could convey the messages of ayahs and texts to the audience, were analyzed in a variety of relationships such as synonymy, increase, contrast, sequence, emphasis, negation, etc.