زبان رمز در آثار حلاج

Symbolic Language in Hallaj’s Works

زبان از مهم‌ترين ويژگي‌هاي بيانگر باورهاي عارف است و به‌ همين‌ سبب اهميت ويژه‌اي دارد. حلاج از عرفايي است كه رمزهاي زباني آثار و سخنان او، زبان وي را از زبان معمول متمايز مي‌كند. دستيابي به رويكردهاي فكري و تجربيات او مرهون تحليل و تفسير اين رمزها است. اين نوشتار پس از توضيح رمز و رابطه مستقيم آن با تجربه عرفاني و تبيين ديدگاه حلاج درباره زبان رمزي، رموز زباني حلاج را در سه بخش حروف، كلمات و تصاوير، با روش توصيفي‌‌تحليلي بررسي مي‌كند. در اين مقاله نقش رمز در زبان حلاج، ارتباط زبان رمزي حلاج با تجربه‌هاي روحاني او و نقش آن در شناخت تجربه‌ها و باورهاي وي بررسي مي‌شود. با توجه ‌به تفاوت ظريف شطح و رمز، كشف رموز زبان حلاج، مي‌تواند نوع تجارب و حقيقت باورهاي او را آشكار كند. رمز و شطح، اصلي‌ترين و پراهميت‌ترين بخش سخنان حلاج است و در زبان او بسيار به شطحيات توجه شده است؛ به‌همين‌سبب بررسي و تحليل انواع رمز در سخنان او ضرورت دارد.

Contemplation on language as the main indicator of ideas and mystic beliefs is so important. Hallaj is one of the mystics whose lingual symbols in his works and words has distinct his language from common language. It is needed to be analyzed due to find his mental and experimental approaches. This paper seeks to survey Hallaj’s lingual symbols in three parts: letters, words and pictures in a descriptiveanalytic way; and before that, it will explain the symbols and its direct relationship with Hallaj's mystical experience. The role of symbol in Hallaj’s language, relation of his symbolic language with his spiritual experiences and its role on recognition of his experiences and thoughts will be analyzed in this paper. According to the subtle differences between Shat’h and symbol, discovering Hallaj’s lingual symbols reveal the kind of his experiences and beliefs. Shat'h and symbol in  language are the main and most significant part of  Hallaj’s words and Shat’hiat has been considered in his languages more, so analyzing the symbols in his words is necessary.