ارزيابي اثر شبكه آبياري و زهكشي سفيدرود بر بازده نهايي آب آبياري در استان گيلان

محدوديت منابع آب، كمبود ريزش هاي جوي، افزايش جمعيت و تغيير استاندارد زندگي باعث ايجاد عدم توازن شديد بين عرضه و تقاضاي آب شده است. ابزارهاي اقتصادي از جمله نظام قيمت گذاري و توسعه شبكه هاي آبياري را مي‏توان راه حل‏هاي ايجاد اين توازن دانست. بنابراين، مطالعه حاضر با هدف اندازه گيري تفاوت بازده نهايي آب در اراضي سنتي و اراضي شبكه آبياري و زهكشي سفيدرود در استان گيلان انجام گرفت تا اثر ايجاد شبكه آبياري بر ارزش اقتصادي آب آبياري ارزيابي شود. به اين منظور، با استفاده از روش برنامه‏ريزي خطي، قيمت سايه اي آب به تفكيك نواحي هفت‏گانه آبياري استان گيلان، شامل چهار ناحيه خارج شبكه و سه ناحيه داخل شبكه سفيدرود، برآورد شد. نتايج نشان داد كه حداكثر ارزش اقتصادي آب به ازاي هر مترمكعب، 3096 ريال مربوط به ناحيه آبياري فومنات داخل شبكه و كمترين ارزش، 1598 ريال به ازاي هر متر مكعب مربوط به ناحيه آبياري بالادست سدسنگر خارج شبكه است. با توجه به وزن سطح زيركشت هر ناحيه، متوسط بازده نهايي هر متر مكعب آب در نواحي داخل و خارج شبكه به ترتيب 2622 و 2215 ريال است؛ به عبارت ديگر، ايجاد شبكه آبياري و زهكشي فقط حدود 400 ريال به ازاي هر متر مكعب آب مصرفي فايده خالص اضافي ايجاد مي‏كند. بر اساس يافته هاي تحقيق، تامين هر واحد آب اضافي، ارزش‏هاي متفاوتي در نواحي آبياري استان گيلان ايجاد مي كند كه لزوم توجه سياست‏گذاران به الگوي مناسب تخصيص آب را نشان مي دهد. همچنين پيشنهاد مي شود در راستاي قانون هدفمندي يارانه ها و متناسب با ارزش‏هاي به‏دست آمده، در يك برنامه زماني بلندمدت، تعرفه آب‏بهاي كشاورزي در منطقه افزايش يابد.