بررسي تأثير گردش اجباري مؤسسه‎هاي حسابرسي بر حق‎الزحمۀ حسابرسي و رقابت در بازار حسابرسي

Investigating the impact of Mandatory Audit Firm Rotation on Audit Fee and Audit Market Competition

هدف از اين پژوهش، بررسي تأثير گردش اجباري مؤسسه‎هاي حسابرسي بر حق‌الزحمۀ حسابرسي و رقابت در بازار حسابرسي شركت‌هاي پذيرفته‎شده در بازار بورس و اوراق بهادار تهران است. بر اساس الزامات سازمان بورس و اوراق بهادار تهران، گردش حسابرسان مستقل اجباري شركت‌هاي بورسي ايران، پس از حداكثر 4 سال پي‎درپي الزامي شده است. فرضيه‌‌هاي پژوهش با استفاده از تجزيه و تحليل رگرسيون چندمتغيره و مقايسۀ ميانگين آزمون شدند. جامعۀ پژوهش حاضر مشتمل بر 95 شركت پذيرفته‎شده در بازار بورس و اوراق بهادار تهران، طي سال‌هاي 1385 تا 1393 است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد حق‌الزحمۀ حسابرسي مستقل، به‎موجب گردش اجباري افزايش مي‎يابد و اين افزايش بيش از افزايش معمول در گردش اختياري حسابرسان است و به شركت‌ها هزينۀ اضافي تحميل مي‎كند. پس از وضع الزامات يادشده، تفاوت شايان توجهي در سهم از بازار مؤسسه‎هاي حسابرسي با كيفيت بالا و پايين مشاهده نشد.

This study aims at investigating the impacts of Mandatory Audit Firm Rotation (MAFR) on audit fees and audit market compeition among firms listed on Tehran Stock Exchange (TSE). Since 2007 firms listed on TSE are not allowed to use services of any single audit firm for more than 4 consecutive years. We tested our hypotheses using multivariate regression analysis and mean comparison test. Our sample consists of 95 firms listed on TSE during the period 20062014. Our results, in summary, revealed that MAFR has cuased a significant increase in audit fees, more than the usual additional fees charged in first year audit in voluntarily audit firm rotations; and, therefore has imposed additional audit costs to firms. Also, there were no statistically significant changes in market share of highquality renked audit firms and those of lower quality ranks, before and after imposition of MARF rule in Iran.