اجازات حديثي و كاركردهاي آن در مطالعات تاريخي عصر صفوي

اجازه، اصطلاحي براي گواهينامه هاي متنوع علمي است كه اعطا، دريافت و گردآوري آنها در دانش حديث اسلامي ريشه دارد. اجازات حديثي گونه اي از اين گواهينامه ها هستند كه به مُجاز حق مي دهد متن خاصي را از صادركننده آن (مُجيز) به نسل بعدي شاگردان منتقل كند و جايگاه شاگرد را در زنجيره متصل مشايخ (اِسناد) كه به مولف اصلي متن بازمي گردد، تثبيت مي كند. علاوه بر اين دو هدف اصلي، متن اجازات روايي، دربرگيرنده آگاهي هاي زيادي در شاخه هاي مختلف علوم اند. مطالعه و بررسي دقيق اين متون كه از اسناد مهم تاريخي به شمار مي روند، در پژوهش هاي تاريخي بويژه در شناسايي زواياي كمتر شناخته شده سنت علمي اماميه و شبكه هاي به هم پيوسته عالمان، بسيار سودمند است. اين نوشتار مي كوشد تا با ذكر نمونه هاي متعدد، كاركردهاي مختلف اجازات حديثي از جمله دستيابي به شرح حال عالمان امامي، آشنايي با ميراث علمي آنها، بررسي اصالت منابع مكتوب، شناسايي كتاب هاي متداول در حوزه هاي مختلف علمي، اطلاعات جغرافياي مناطق شيعي نشين و داده هاي فراوان تاريخي ديگر را در پژوهش هاي تاريخي دوره صفوي، نشان دهد.